Spis treści
Co to jest lęk?
Lęk to emocja, która pojawia się w odpowiedzi na irracjonalne lub mało prawdopodobne zagrożenie. Dla porównania strach to emocja pojawiająca się jako reakcja na realne niebezpieczeństwo. Emocja lęku często wywołuje liczne objawy fizyczne takie jak szybkie bicie serca czy bóle brzucha. Lęk pojawia się w przebiegu różnych chorób – somatycznych, uzależnień jak i zaburzeń lękowych. W tym artykule skupiono się na lęku występującym w zaburzeniach nerwicowych a dokładniej objawiającym się pod postacią ataków paniki.
Co to atak paniki?
Ataki paniki pojawiają się w przebiegu zaburzeń lękowych z napadami lęku zwanych lękiem panicznym (lękiem napadowym). Ataki paniki pojawiają się niespodziewanie i mają nagły początek. Atak paniki pojawia się bez wyraźnego powodu, często w sposób nawracający. Zarówno objawy somatyczne i poznawcze ataku paniki nasilają się w szybkim tempie i osiągają skrajne wartości. Atak paniki może wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Te drugie często charakteryzuje cięższy przebieg. W sytuacji napadu paniki pacjent boi się o swoje życie i pragnie natychmiast uciec od sytuacji w której się znalazł. Towarzyszy mu obawa o uczucie utraty kontroli nad sobą. Po doświadczeniach pierwszego ataku obawia się o wystąpienie kolejnego. Zazwyczaj lęk przed ponownym atakiem (tzw. lęk antycypacyjny) jest powodem zgłoszenia się do specjalisty.
Ile trwają ataki paniki?
Napad paniki trwa od kilku do kilkudziesięciu minut. Uczucie wyczerpania i zmęczenia po doświadczeniu ataku może utrzymywać się przez kolejne godziny.
Kto doświadcza ataków paniki?
Osoby u których pojawiają się objawy zespołu lęku napadowego to zazwyczaj ludzie stosunkowo młodzi, którzy dobrze lub bardzo dobrze funkcjonują – są aktywni społecznie i zawodowo.
Objawy ataku paniki
Objawy lęku panicznego występują prawie w całym organizmie chorego. W celu zdiagnozowania tego zaburzenia lękowego muszą wystąpić conajmniej 4 objawy z listy przedstawionej poniżej, w tym jeden wskazujący na pobudzenie układu autonomicznego. Można je podzielić na cztery kategorie:
Objawy z układu autonomicznego:
- drżenie,
- pocenie się,
- suchość w jamie ustnej,
- odczucia z serca (mocne jego bicie, przyśpieszenie lub uczucie ciężaru serca).
Objawy z klatki piersiowej:
- nudności,
- uczucie dławienia się,
- utrudnione oddychanie (uczucie duszenia),
- ból w klatce piersiowej i brzuchu.
Objawy obejmujące stan psychiczny:
- zawroty głowy,
- wrażenie omdlenia,
- uczucie odrealnienia,
- obawa i uczucie utraty kontroli,
- obawa przed śmiercią.
Objawy ogólne:
- zimne dreszcze,
- uderzenia gorąca,
- wrażenie odrętwienia i swędzenia.
Przyczyny ataków paniki
Ataków paniki doświadcza około 9% ludzi. Przyczny ataków paniki są wielorakie. Na ich występowanie mogą mieć wpływ czynniki genetyczne. Należą do nich skłonności i predyspozycje do reagowania lękiem na różne sytuacje. Do uwarunkowań środowiskowych, które także przyczyniają się do występowania ataków paniki, należy doświadczanie silnego stresu i zmęczenie.
Czy ataki paniki są groźne?
Atak paniki jest bardzo nieprzyjemnym doświadczeniem niemniej bezpośrednio nie powoduje zagrożenia życiu. Należy pamiętać, że niektóre objawy ataku paniki mogą przypominać symptomy występujące w przebiegu poważnych schorzeń, przykładowo zawału serca. W przypadku zauważenia u siebie takich niepokojących objawów skonsultuj się z lekarzem!
Mimo, że napad paniki nie jest zagrażający życiu to znaczący sposób obniża jakość życia. Osoby cierpiące z powodu lęku napadowego mogą unikać miejsc i sytuacji, które sprzyjają pojawieniu się u nich silnego lęku. Ponadto u osób cierpiących przez ataki paniki mogą pojawić się stany depresyjne oraz inne zaburzenia.
Ataki paniki jak sobie radzić – leczenie
Wiele osób cierpiących z powodu napadów paniki zastanawia się jakie istnieją skuteczne metody leczenia ataków paniki. Oddziaływania można podzielić na leczenie farmakologiczne i niefarmakologiczne.
Decyzja o leczeniu farmakologicznym jest podejmowana w celu poprawy codziennego funkcjonowana klienta. Lekarz psychiatra po zebraniu wywiadu może przepisać leki przeciwdepresyjne lub inne, które uzna za potrzebne, aby leczyć zaburzenia lękowe. Należy pamiętać aby decyzje o zmianach w leczeniu były podejmowane po wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.
Do leczenia niefarmakologicznego zaliczamy psychoedukację, która może zostać przeprowadzona przez psychologa. Dowiesz się więcej na temat swojej trudności a także poznasz skuteczne strategie radzenia sobie z napadami, na przykład metodę zwaną uziemieniem. Innym oddziaływaniem jest psychoterapia u specjalisty zdrowia psychicznego. Podczas terapii klient wspólnie ze specjalistą spróbują zidentyfikować przyczyny ataków. Ponadto w gabinecie mogą zostać przedstawione ćwiczenia oddechowe i techniki relaksacyjne, które należy wykonywać w sposób regularny, także pomiędzy napadami paniki, w celu obniżenia napięcia. Treningi autogenne także mogą pozytywnie wpłynąć na zdrowienie klienta. Za pomocą wspomnianych oddziaływań można nauczyć się w jaki sposób wyregulować swój układ nerwowy.
Sposoby na ataki paniki
- Znajdź bezpieczne miejsce
- Usiądź lub połóż się.
- Jeżeli to możliwe skontaktuj się z kimś bliskim i poinformuj go o swoim stanie.
- Oddychaj powoli i dosyć głęboko przez nos. Taki sposób oddechu może zapobiec hiperwentylacji.
- Spróbuj przekierować swoją uwagę na otoczenie – przykładowo ile przedmiotów niebieskich, zielonych, żółtych? A jakie inne przedmioty znasz w tych kolorach? To pozwoli na chwilowe odwrócenie uwagi i niepotęgowanie swojego stanu.
W przypadku występowania ataków paniki warto skontaktować się ze specjalistą w celu nauki własnego sposobu na napady paniki oraz wdrożenie indywidualnego planu leczenia.
