Kompulsywne objadanie się

Kompulsywne objadanie się test

Najczęstszym zaburzeniem odżywiania jest kompulsywne objadanie się (Binge Eating Disorder – BED). Dotyka ono od 2 do 5% populacji, a wśród osób z nadwagą lub otyłością aż 30%. Osoby z tym problemem często zmagają się też z innymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja czy lęk. Kobiety są trzy razy bardziej narażone na napady objadania się niż mężczyźni.

W zespole kompulsywnego jedzenia obecne są nawracające epizody objadania się, podczas których osoba spożywa nadmierne ilości pożywienia w krótkim czasie, pomimo braku fizycznego głodu. Napady jedzenia są związane z poczuciem utraty kontroli – osoba nie odczuwa nieprzyjemnego uczucia pełności. Występowanie napadów objadania się często poprzedzone jest negatywnymi emocjami.

W odróżnieniu od bulimii, BED nie jest związane z zachowaniami kompensacyjnymi, np. poprzez stosowanie środków przeczyszczających. Zaburzenie z napadami objadania się niekorzystnie wpływa na zdrowie fizyczne, prowadząc do chorób dietozależnych, tj. otyłość, choroby układu krążenia i zaburzenia tolerancji glukozy. Ponadto, osoby z tym zaburzeniem są bardziej narażone na zachowania autodestrukcyjne.

Zastanawiasz się, czy masz problem z kompulsywnym objadaniem się? Spróbuj odpowiedzieć sobie na kilka pytań:

1. Czy często spożywasz duże ilości jedzenia w krótkim czasie, mając poczucie braku kontroli?
2. Czy po napadzie odczuwasz wyrzuty sumienia, wstyd?
3. Czy Twoje nawyki żywieniowe negatywnie wpływają na zdrowie fizyczny i/lub emocjonalne?
4. Czy ukrywasz kompulsywne jedzenie przed innymi?
5. Czy jedzenie stanowi reakcję na trudne, stresujące sytuacje?

Jeśli na większość pytań odpowiedź była twierdząca, warto udać się do specjalisty (dietetyk, psychodietetyk, psycholog), aby razem z nim przyjrzeć się trudnościom, które Ci towarzyszą.

Kompulsywne objadanie się przyczyny

Przyczyny BED są złożone i wieloaspektowe. Oprócz czynników zewnętrznych, takich jak nadmiar dostępnej żywności, istotne są także wewnętrzne uwarunkowania, zarówno psychologiczne, jak i biologiczne. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, problemy emocjonalne oraz zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego i hormonalnego współdziałają ze sobą, prowadząc do utraty kontroli nad ilością spożywanego jedzenia.

Biologiczną przyczyną kompulsywnego objadania się może być niski poziom serotoniny, który nasila emocjonalne potrzeby, które zaspokajamy jedzeniem. Wspomniana już utrata kontroli, często wiąże się z zaburzeniami pracy układu nagrody (układ nerwowy), wywołując niepohamowaną potrzebę jedzenia. Dodatkowo wymienia się otyłość we wczesnym dzieciństwie, predyspozycje genetyczne czy zakłócenie funkcjonowania ośrodka głodu i sytości.

Psychologia nadmiernego jedzenia wyróżnia także aspekty psychologiczne jako przyczyny kompulsywnego objadania. Wymienić możemy niskie poczucie własnej wartości, zaburzenia nastroju (depresja) czy chwiejność emocjonalna (żywność jako sposób na zredukowanie napięcia). Napadowe objadanie się może być nieświadomie wyuczonym nawykiem, który nabyło się np. w dzieciństwie.

Emocje odgrywają kluczową rolę w nadmiernym jedzeniu. Kiedy czujemy się źle, często sięgamy po jedzenie, żeby poprawić sobie nastrój. Problem polega na tym, że jedzenie może przynieść tylko chwilową ulgę, a potem odczuwamy poczucie winy. Co więcej, jeśli mamy trudności z radzeniem sobie ze stresem, to częściej sięgamy po jedzenie, żeby się zrelaksować.

W czynnikach środowiskowych i żywieniowych również dopatrzymy się źródeł zaburzeń odżywiania, tj. nieprawidłowe wzorce żywieniowe w dzieciństwie, przekarmianie, nieregularne jedzenie, restrykcje dietetyczne. Dwa ostatnie sprzyjają zwiększeniu łaknienia różnych produktów spożywczych, najczęściej wysokoprzetworzonych.

Kompulsywne objadanie się objawy

Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne w najnowszym wydaniu DSM-V wyodrębniło napady kompulsywnego objadania się jako samodzielną jednostkę zaburzeń odżywiania.

Kryteria diagnostyczne BED:

A. Powtarzające się epizody niepohamowanego jedzenia.
B. Współwystępowanie z powyższym przynajmniej trzech następujących objawów:
1. Jedzenie dużo szybsze niż normalnie;
2. Jedzenie aż do nieprzyjemnego uczucia pełności;
3. Jedzenie dużych porcji jedzenia pomimo nieodczuwania fizycznego głodu;
4. Jedzenie w samotności z powodu wstydu/zakłopotania jedzeniem;
5. Odczuwanie wstrętu do siebie, depresji lub winy po przejedzeniu.
C. Wyraźne cierpienie dotyczące niepohamowanego jedzenia.
D. Występowanie niepohamowanego jedzenia co najmniej raz w tygodniu przez trzy miesiące.
E. Brak powtarzających się czynności kompensacyjnych w związku z niepohamowanym jedzeniem.

Kompulsywne objadanie się jak przestać

Istnieją interwencje psychologiczne, które mogą ci pomóc odzyskać kontrolę nad jedzeniem. Terapia poznawczo-behawioralna pozwala zrozumieć przyczyny Twojego problemu i nauczyć się nowych, zdrowszych nawyków. Pamiętaj, że jedzenie często służy nam jako sposób na radzenie sobie ze stresem, dlatego ważne jest, aby znaleźć zdrowe alternatywy dla radzenia sobie z trudnymi emocjami. Wraz z psychologiem lub psychoterapeutą zrozumiesz swoje zachowania impulsywne, a świadomość własnych mechanizmów działania pozwoli Ci pokonać objadanie się.

Psychodietetyk pomoże ci zrozumieć, jak twoje nawyki żywieniowe wpływają na twoje samopoczucie i zdrowie. Nauczysz się planować posiłki, wybierać zdrowe produkty i budować zrównoważoną dietę. Dzięki temu będziesz mógł cieszyć się jedzeniem bez wyrzutów sumienia.

Kompulsywne objadanie się leczenie

Leczenie zaburzeń związanych z napadami objadania się wymaga kompleksowego podejścia. Najczęściej współpracują przy nim psychiatra, psychoterapeuta i dietetyk/psychodietetyk, którzy pilnują skutecznego przeprowadzenia procesu zmiany. Terapia, zwłaszcza poznawczo-behawioralna (CBT) i dialektyczno-behawioralna (DBT), jest bardzo skuteczna w leczeniu tego zaburzenia. Pomaga zrozumieć, co powoduje kompulsywne jedzenie i znaleźć zdrowe sposoby radzenia sobie z trudnymi emocjami. Czasami przydatna może być również psychoterapia psychodynamiczna, która pomaga odkryć głębsze przyczyny problemów.

CBT pomaga pacjentom nauczyć się śledzić swoje nawyki żywieniowe, rozpoznawać myśli, które prowadzą do napadowego objadania się, i zastępować je bardziej konstruktywnymi oraz skupia się nad bezpośrednią zmianą zachowania problemowego. Ponadto, terapia uczy, jak przerwać kompulsywne objadanie się i poradzić sobie z trudnościami bez sięgania po jedzenie, dzięki pracy z naszymi schematami myślowymi. Co ciekawe, CBT przeprowadzona za pośrednictwem internetu przynosi równie dobre efekty.

Obiecującą metodą leczenia jest Ecological Momentary Assessment (EMA), która jest niezwykle przydatna w badaniu zaburzeń odżywiania – w tym BED – ponieważ pozwala na dokładne śledzenie tego, co dzieje się w życiu badanych. Polega ona na tym, że badani wielokrotnie w ciągu dnia, korzystając ze smartfona, opisują swoje myśli i uczucia. Dzięki temu możemy zobaczyć, co się dzieje tuż przed i po napadzie objadania się. To trochę tak, jakbyśmy mieli dziennik, w którym zapisujemy wszystko, co się z nami dzieje, ale robimy to na bieżąco. Ponadto, EMA pozwala uniknąć błędów związanych z pamięcią, ponieważ badani opisują swoje doświadczenia na bieżąco.