Labilność emocjonalna

“Labilny” – co to znaczy?

“Labilny” według słownika języka polskiego oznacza “zmienny”, “chwiejny”. To słowo idealnie opisuje zmienność nastrojów.

Zaburzenia nastroju – rodzaje

Co jest pewne to to, że zaburzenia nastroju zakłócają czynności z życia codziennego. Można rozróżnić trzy główne rodzaje zaburzeń nastroju:

• depresyjne,
• maniakalne,
• dwubiegunowe.

Teraz możesz dowiedzieć się, czym są zaburzenia osobowości dwubiegunowe – przeczytaj!

Labilność emocjonalna, czyli niestabilność emocjonalna

Chwiejność emocjonalną określa się jako jeden z pięciu podstawowych czynników osobowości.

Osoba labilna emocjonalnie cierpi na zaburzenie osobowości, które przejawia się poprzez reakcje emocjonalne nieadekwatne do oddziałującej na nią bodźca. W szczególności charakteryzuje się tendencją do zamartwiania się, wyolbrzymiania problemów i ma reakcje emocjonalne nieadekwatne do konkretnego bodźca. Naprzemiennie doświadcza skrajnych emocji – wybuchów gniewu, płaczu, poczucia winy oraz zmieszania wśród innych.

Co więcej, osoba labilna emocjonalnie jest bardzo drażliwa i często doświadcza negatywnych emocji. Jest niestabilna, a także z przesadną surowością ocenia swoje działania. Ma również tendencję do popadania w uzależnienia – od alkoholu, hazardu itp., a także jest mniej zdolna do kontrolowania swoich popędów i radzenia sobie ze stresem.

Klasyfikacja zaburzeń psychicznych ICD-10 wyróżnia dwa typy osobowości chwiejnej emocjonalnie:

• typ impulsywny – nacechowany skłonnością do popadania w konflikty oraz kłótliwość; jest on diagnozowany, gdy zdiagnozuje się minimum dwie z następujących cech – skłonność do działań impulsywnych, łatwość reagowania gniewem czy przemocą, trudności z utrzymaniem zadań, które nie przynoszą szybkiej satysfakcji, niestabilny nastrój. Osoba labilna emocjonalnie o typie impulsywnym jest porywcza, gwałtowna i niecierpliwa, źle reaguje na krytykę, silnie reaguje napięciem, niepokojem, łatwo wpada w złość,
• typ borderline – tzw. osobowość z pogranicza; diagnozując typ borderline, pacjent musi mieć minimum trzy cechy – niejasność nt. własnej osoby, celów i preferencji, angażowanie się w niestabilne związki, które prowadzą do kryzysów emocjonalnych, próby uniknięcia potencjalnego odrzucenia, groźby lub działania samobójcze. Jednostka z osobowością typu borderline jest niesamowicie chaotyczna, a także ma zaburzone poczucie własnej wartości (narcystycznie wysokie lub skrajnie niskie), bardzo surowo podchodzi do swoich działań i przeżywa negatywne emocje.

Głównymi cechami osoby, którą dotyka chwiejność emocjonalna, są:

• lęk,
• nieśmiałość,
• depresja,
• impulsywność,
• nadwrażliwość,
• agresywna wrogość.

Niestabilność emocjonalna – objawy

Labilność emocjonalna może stanowić ogromne zagrożenie dla samopoczucia oraz dobrego funkcjonowania. Najpopularniejszymi objawami brakiem kontroli nad emocjami są:

• niespójne emocje – gwałtowne zmiany nastroju,
• przesadna wrażliwość szczególnie na krytykę i odrzucenie przez pozostałych,
• reakcje emocjonalne nieadekwatne do bodźca (ostra reakcja emocjonalna),
• brak umiejętności radzenia sobie ze stresem,
• trudności w relacjach,
• skłonność do zachowań impulsywnych,
• nietolerancja frustracji,
• trudność w samoregulacji emocjonalnej i behawioralnej.

Labilność emocjonalna i jej przyczyny

Na rozwój niestabilności emocjonalnej pozytywny wpływ w szczególności mają:

• nakładające się na siebie czynniki biologiczne, genetyczne i środowiskowe,
• występowanie traumatycznych doświadczeń w przeszłości,
• niska samoocena,
• niska pewność siebie,
• problemy z radzeniem sobie w sytuacjach stresowych.

Niektóre osoby, które mają problemy z labilnością emocjonalną, doświadczyły w dzieciństwie traumatycznych przeżyć takich jak molestowanie, odrzucenie czy porzucenie.

Niestabilność emocjonalna – jak sobie radzić

Stabilność emocjonalną można przywrócić we własnym zakresie, ale zależy to od przyczyn występowania labilności. Jeśli jest ona wywołana przez zaburzenia psychiczne, to leczenie będzie polegało na terapii farmakologicznej, psychoterapii lub połączeniu obu metod.

Jeśli chcesz samodzielnie poradzić sobie ze stabilnością emocjonalną, to warto praktykować techniki relaksacyjne (np. ćwiczenia oddechowe w czasie gniewu, które pozwolą na powrót do pierwotnego stanu pobudzenia).