Uzależnienie od Internetu – siecioholizm

Siecioholizm – definicja uzależnienia od Internetu

Uzależnienie od Internetu jest badane już od lat 90., jednak do teraz nie jest wpisane na listę chorób czy zaburzeń psychicznych ze względu na to, że wciąż jest badane, a definicja secioholizmu nie ma jednolitej definicji.

Według niektórych psychologów uzależnienie od Internetu powinno wiązać się z pozycją o nazwie Zaburzenia nawyków i popędów lub Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne w klasyfikacji ICD-10.

Psychiatrzy określają uzależnienie od Internetu jako zespół zależności polegający na wielogodzinnym korzystaniu z sieci Internet, które jest dla pacjenta źródłem dystresu oraz negatywnie wpływa na jego funkcjonowanie w sferze fizycznej, psychicznej, interpersonalnej, społecznej, rodzinnej oraz ekonomicznej.

Jedna z pionierek badań nad uzależnieniem od sieci internetowej, Kimberly Young, określiła, że osoby uzależnione spędzają przy komputerze czy telefonie średnio 35 godzin tygodniowo (odejmując od tego działania bezpośrednio związane z obowiązkami zawodowymi). Do siecioholizmu dochodzi, gdy osoba uzależniona korzysta z komputera, aby nagrodzić siebie, odprężyć się czy uciec od codzienności. Największe ryzyko uzależnienia się od Internetu jest w ciągu pierwszego roku korzystania z niego.

Według Young uzależnienie to może przybierać różne formy, przez co rozróżniamy różne rodzaje uzależnienia. Są to m.in.:

• erotomania internetowa – oglądanie filmów i zdjęć pornograficznym, a także cyberseks,
• socjomania internetowa – uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych (chaty, poczta internetowa, grupy dyskusyjne),
• uzależnienie od sieci internetowej – uzależnienie od hazardu online, gry komputerowe online, internetowe operacje giełdowe, aukcje, zakupy itd.,
• przeciążenie informacyjne (przymus pobierania informacji).

Co ważne – jedną z grup osób, które mają największą podatność na to uzależnienie, są osoby samotne, które na co dzień pracują z domu. Wielogodzinne funkcjonowanie jednostki online połączone z łatwą dostępnością do komputera i Internetu staje się wtedy źródłem dystresu i negatywnie wpływa na zdrowie.

Przyczyny uzależnienia od Internetu

Uzależnienie od Internetu jest złożonym problemem, który może wynikać z wielu czynników. Poniżej wymieniamy kilka najczęstszych przyczyn:

• dostępność i łatwość korzystania z sieci – dzisiejszych czasach, gdy większość ludzi posiada smartfony i laptopy, dostęp do Internetu jest praktycznie nieograniczony. To może prowadzić do nadmiernego korzystania z sieci i rozwoju uzależnienia.
• potrzeba akceptacji społecznej – portale społecznościowe mogą stać się miejscem, gdzie ludzie szukają akceptacji i uznania od innych. Dla osób z niską samooceną i trudnościami w nawiązywaniu relacji Internet może być atrakcyjną formą komunikacji, ale może również prowadzić do uzależnienia.
• ucieczka od problemów – Internet może stanowić ucieczkę od codziennych problemów i stresów, ale może również prowadzić do kompulsywnego korzystania z sieci.
• izolacja społeczna – osoby, które mają trudności w nawiązywaniu relacji społecznych, mogą znaleźć w Internecie swoją “alternatywną rzeczywistość”. Niestety, skupienie się tylko na funkcjonowaniu w sieci może nasilać izolację społeczną i powodować pogorszenie stanu psychicznego.
• Stymulacja i impulsywność – Internet oferuje nieskończoną ilość nowych, atrakcyjnych bodźców, co może prowadzić do uzależnienia.
• Kontrola i anonimowość – wirtualny świat zapewnia anonimowość w kontaktach, co może być atrakcyjne dla osób, które mają trudności w nawiązywaniu relacji w rzeczywistości.
• Nagroda i satysfakcja – natychmiastowe efekty korzystania z Internetu, takie jak otrzymywanie powiadomień czy możliwość natychmiastowego uzyskania pożądanych informacji, działają jak nagroda dla mózgu, co wzmacnia nasze zachowanie.

Przeciążenie informacyjne a uzależnienie od Internetu

Przeciążenie informacyjne jest jednym z typów uzależnienia od Internetu. Uzależnieni często spędzają godziny na przeglądaniu stron internetowych, rezygnując z innych aktywności. Przymus pobierania informacji może prowadzić do nadmiernego korzystania z sieci i rozwoju uzależnienia.

Przeciążenie może objawiać się w różnych formach, takich jak uzależnienie od gier, erotomania internetowa, czy socjomania internetowa. Osoby uzależnione często są agresywne i reagują negatywnie, gdy ktoś im przerywa lub ingeruje w ich proces pozyskiwania informacji.

Leczenie przeciążenia informacyjnego może obejmować terapię uzależnienia i leczenie odwykowe. Uzależnieni często wymagają pomocy psychoterapeutycznej i wsparcia specjalistów w leczeniu uzależnienia.

Uzależnienie od Internetu – objawy uzależnienia

Na szczęście objawy uzależnienia od Internetu są bardzo łatwe do rozpoznania. Wśród najpopularniejszych są:

• brak zainteresowań niezwiązanych z Internetem,
• ciągła chęć bycia online w celu uzyskania satysfakcji,
• marne w skutkach próby ograniczania Internetu,
• zaniedbywanie obowiązków szkolnych czy domowych,
• wzrost popędu związanego z poszukiwaniem środka uzależniającego,
• mała aktywność społeczna,
• kłamstwa na temat długości czasu korzystania z Internetu,
• obniżenie przyjemności, jaką dostarcza Internet,
• odcięcie od realnego świata, np. brak spotkań ze znajomymi,
• eskalacja konfliktów rodzinnych związanych z używaniem Internetu
• agresywne zachowania czy irytacja w przypadku braku możliwości korzystania z Internetu,
• problem z organizacją czasu spędzanego online,
• pojawianie się problemów osobistych i społecznych,
• używanie Internetu, aby pozbyć się negatywnych emocji.

Skutki uzależnienia od Internetu

Skutki uzależnienia od Internetu mogą objawiać się zarówno w sferze fizycznej, jak i emocjonalnej. Wśród nich najczęściej wymienia się przedkładanie korzystania z Internetu nad obowiązki w życiu codziennym (problemy w wykonywaniu codziennych obowiązków). Oprócz niego wymienia się również:

• depresję,
• poczucia winy, niepokoju i euforii w czasie korzystania z Internetu,
• skrzywienie kręgosłupa,
• fizyczne wyniszczenie (np. bóle głowy czy problemy ze snem),
• zanik więzi emocjonalnych,
• kłopoty finansowe,
• wahania nastroju,
• uczucie lęku,
• znudzenie rutynowymi zadaniami,
• poczucie wyobcowania,
• nadwrażliwość na krytykę,
• zaburzenia tożsamości,
• zmniejszenie zainteresować i możliwości intelektualnych,
• zmiana języka (na slangowy),
• podniecenie,
• bezsenność,
• ból szyi,
• suche oczy i problemy ze wzrokiem,
• zwiększenie lub utrata wagi,
• zmniejszenie potrzeb seksualnych,
• prokrastynacja lub lenistwo.

Często temat uzależnienia od Internetu wiąże się również z FOMO (ang. fear of missing), czyli strach przed tym, że umknie nam ważna informacja, przez co pogłębia się uzależnienie.

Od momentu zaprzestania korzystania może dochodzić również do zespołu abstynencyjnego ze względu na zmniejszenie czasu spędzanego w wirtualnym świecie.

Skutki uzależnienia i schemat działania osób uzależnionych jest bardzo podobny do tych, którzy są uzależnieni od telefonu.

Jak zapobiegać secioholizmowi?

Profilaktyka uzależnienia od Internetu zdaje się bardzo prosta dla jednostek, które nie są uzależnione, ale dla siecioholików mogą być dość ciężkie do przejścia.

Zmniejszenie czasu spędzanego online jest jednym z podstawowych kroków oduzależnienia się od przebywania w sieci.

To, co na pewno pomaga, to spędzanie czasu z rodziną czy znajomymi, najlepiej na spacerze czy wykorzystując go na różnorodne aktywności w innych miejscach, gdzie nie będzie tak łatwo posługiwać się Internetem.

Jak leczyć uzależnienie od Internetu?

Zawsze lepiej jest zapobiegać uzależnieniu, niż go leczyć, jednak nie zawsze udaje się mu przeciwdziałać.

W przypadku uzależnienia od Internetu konsultacja z psychologiem lub terapia uzależnienia jest kluczowa.

Skuteczne leczenie uzależnienia od Internetu wymaga indywidualnego podejścia do każdego z przypadków osoby uzależnionej. W niektórych przypadkach nawet oprócz terapii psychologicznej wymagane będzie wsparcie farmakologiczne. Jednak niezależnie od sytuacji, najważniejsze jest wsparcie ze strony bliskich oraz specjalistów.