Słownik psychologiczny
Chcesz poznać terminy, które używa się na co dzień w psychologii? Sprawdź nasz słownik psychologiczny – zbieramy w nim te słowa i wyrażenia, które możesz usłyszeć, a może dowiesz się czegoś nowego? Nie czekaj, nasza encyklopedia stoi przed Tobą otworem!
Negatywizm
Negatywizm to opór, który może przybierać formę czynnego lub biernego
Wgląd
Jedno z kluczowych zjawisk w psychoterapii o właściwościach terapeutycznych. Oznacza
Język matczyny
Inaczej mowa niemowlęca, „baby talk” lub mowa skierowana do dziecka.
Urojenia
Myślenia zaburzenia treści, fałszywe przekonania sprzeczne z osobistym doświadczeniem, utrzymujące
Syndrom młodego mężczyzny
Mężczyźni w wieku 15-29 lat dokonują zachowania o charakterze rozrywkowym
Ofidiofobia
Ofidiofobia to fobia specyficzna która objawia się lękiem przed wężami.
Genetyka
Dział nauki badający kwestie zmienności organizmów i dziedziczność, zależne od
Bruksizm
Bruksizm to nawykowe, nieświadome ściskanie zębów i zgrzytanie nimi. Może
Efekt czystej ekspozycji
Efekt czystej ekspozycji polega na tym, że im częściej się
Giętkość myślenia
Określa się przez łatwość w zmianie dotychczasowego sposobu postrzegania, przedstawianiu,
Obserwacja
Forma metody diagnostycznej, która polega na badaniu zachowania pacjenta w
Trans
Element przeżycia hipnozy trwający od 15 do 20 minut, charakteryzujący
Holizm
Holistyczne podejście do struktury osoby zakłada, że jednostka jest całością,
Bierny
Nieczynny, pasywny, w spoczynku. Osoba charakteryzująca się postawą kogoś, kto
Baragnozja
Brak zdolności do prawidłowego oceniania wagi podnoszonych przedmiotów. Zwykle wynika
Rozproszenie odpowiedzialności
Dezintegracja odpowiedzialności (znane również jako dyfuzja odpowiedzialności, efekt widza czy
Algorytm
Algorytm jest niezawodnym i precyzyjnym opisem, który prowadzi do wykonania
Poczucie własnej skuteczności
Poczucie własnej skuteczności (znane również jako poczucie sprawczości) zostało wprowadzone
Trauma
Inaczej rodzaj urazu psychicznego, zazwyczaj wywołany nagłym, silnym zdarzeniem np.
Oksytocyna
Hormon produkowany przez tylny płat przysadki mózgowej. Oksytocyna reguluje skurcze
Katharsis
Jedno z kluczowych zjawisk psychoterapii, posiadające właściwości terapeutyczne. Jego sednem
Agorafobia
Jeden z rodzajów fobii. Jest to lęk przed przebywaniem na
Hipokamp
Hipokamp to struktura mózgowa, będąca częścią układu limbicznego, zlokalizowana w
Dążenie do samorealizacji
Podstawowa skłonność kierująca działaniem człowieka, umożliwiająca zaspokajanie własnych potrzeb i
Dysgrafia
Kompikacje w opanowaniu poprawnej formy graficznej pisma. Termin ten był
Teoria Pola
bazujący na szerokich podstawach wachlarz teorii, które koncentrują się na
Grafem
Jedna litera w alfabecie
Leki trójpierścieniowe
Jedna z grup leków przeciwdepresyjnych. Leki trójpierścieniowe hamują wychwyt zwrotny
Drgawki alkoholowe
W czasie zespołu abstynencyjnego lub na skutek intoksykacji alkoholem zachodzą
Nekrofilia
Nazwa „nekrofilia” wywodzi się od łacińskich słów „nekros” (martwy) oraz
Deformacja
Deformacjami określamy niekorzystne zmiany w strukturze funkcjonowania, które pojawiają się
Czynnik endogenny
Jeden z rodzajów czynników chorobotwórczych najczęściej wymienianych w psychopatologii i
Agnozja asocjacyjna
Agnozja asocjacyjna to forma agnozji, w której trudności w rozpoznawaniu
Superwizja
Forma kształcenia w zakresie psychoterapii, polegająca na omawianiu przebiegu prowadzonego
Analiza
Koncepcja psychologiczna opracowana przez Erica Berne’a. Bazuje na teorii osobowości,
Zło jest silniejsze od dobra
Ludzie silniej reagują na sytuacje negatywne niż pozytywne mimo że
Tożsamość płciowa
Oznacza płeć, z którą dana osoba się identyfikuje i w
Dwanaście kroków AA
Osiąganie trzeźwości krokami to program opracowany przez AA. Dwanaście kroków
Aleksja
Niemożliwość do rozpoznawania i rozumienia słów jak i pisemnych tak
Lateralizacja
Lokalizowanie aparatów w mózgu to proces który odpowiada za wybrane
Dyslalia
Dyslalia to ogólny termin odnoszący się do różnych form wad
Zespół opuszczonego gniazda
Jest to oznaka zakłóceń, rozluźnienia i rozpadu więzi między partnerami.
Katatonia
Katatonia (znana także jako zespół katatoniczny) to zbiór symptomów typowych
Cel społeczny
Cel, do którego zmierza jednostka lub grupa, aby zaspokoić określone
Epilepsja
Objawem zaburzenia czynności bioelektrycznej komórek mózgowych są napady padaczkowe które
Aha przeżycie
Gwałtowne i zaskakujące zrozumienie istoty, odkrycie lub uświadomienie sobie czegoś,
Inteligencja emocjonalna
Podstawą inteligencji emocjonalnej jest zdolność obserwowania, rozumienia i kontrolowania własnych
Hormony nadnerczy
Hormony produkowane przez korę nadnerczy oraz rdzeń nadnerczy. Substancje hormonalne
Odpamiętywanie
Czynność pamięciowa opierająca się na wcześniej zapamiętanych informacjach. Przypomnienie następuje
Genogram
Genogram to technika stosowana w systemowej terapii rodzin, polegająca na
Szklany sufit
Dyskryminacja kobiet to pojęcie które określa nieformalne ograniczenie kobiet w
Socjotechniki
Manipulacja lub perswazja to socjotechniki które wpływają na drugą osobę
Zubożenie myślenia
Obserwacje z których wynika że pacjent podczas wypowiedzi ma ograniczenie
Dyspraksja
Choroba, która powoduje trudności w poruszaniu się. Dotyczy około 10%
Rozwój Praksji
Charakterystyczny rozwój dla ludzkiego gatunku to celowy ruch do wykonania
Afiliacja
Afiliacja to dążenie do nawiązywania i utrzymywania kontaktów społecznych, które
Efekt społecznych oczekiwań
Efekty społecznych oczekiwań przedstawiają nasze skłonności do prezentowania się w
Okres latencji
Okres w rozwoju psychoseksualnym człowieka. Faza latencji charakteryzuje się oddaleniem
Zapamiętywanie myślowe
Jeden z typów przechowywania informacji. Pamięć intelektualna dotyczy gromadzenia własnej
Leki przeciwpsychotyczne
Inaczej neuroleptyki, są to leki łagodzące objawy psychotyczne, stosowane głównie
Wyuczona bezradność
Pesymistyczne podejście, które przejawia się przypisywaniem przyczyn niekorzystnych wydarzeń stałym
Dysocjacja
Dysocjacja to oddzielanie czynności umysłowych od świadomości Podczas tego stanu
Doznania fantomowe
Odczuwane w wyniku amputacji lub uszkodzenia nerwów obwodowych bądź rdzenia
Ideologia
Poglądowy i przekonaniowy system wyznawany i podzielany przez grupę społeczną
Atrakcyjność interpersonalna
Atrakcyjność będąca wynikiem wielu elementów wpływających na sposób postrzegania nas
Interakcje społeczne
Wpływanie jednostek na siebie nawzajem w czasie bezpośredniego kontaktu
Odsłonięcie myśli
Odsłonięcie myśli to objaw pozytywny, zwany również objawem wytwórczym, który
Norma osobista
Poczucie moralnego obowiązku do podjęcia określonego działania w konkretnej sytuacji.
Instrukcja maskująca
Kontrolowana procedura stosowana w celu utrzymania wiarygodności psychologicznej badania, używana
Wielka piątka
Pięcioczynnikowy model osobowości w skrócie wielka piątka (ang. Big Five)
Złośliwy zespół neuroleptyczny
Podwyższona temperatura ciała, pocenie się, duszności, wahania ciśnienia, zaburzenia rytmu
Burza mózgów
Metoda rozwiązywania problemów w grupie, polegająca na przykład na siedzeniu
Modelowanie
Metoda przyswajania wiedzy przez obserwację zachowań innych osób, znana również
Myślenie sensoryczno-motoryczne
Myślenie, zachodzi w toku spostrzegania różnych przedmiotów i manipulowania mini
Myślenie intuicyjne
Nie oparte na świadomym zrozumieniu czy reprodukowaniem treści myśleniowych. Ujmowanie
Schemat społeczny
Podstawowy składnik wiedzy o świecie społecznym. Są to wszelkie zorganizowane
Diagnoza strukturalno-funkcjonalna
Diagnoza, która koncentruje się na patomechanizmach lub mechanizmach leżących u
Pesymizm
Pesymizm, polega na tym, że skupiamy się na negatywnych obliczach
Interwencja kryzysowa
Interwencja kryzysowa jest stosowana u osób, które doświadczyły nagłego i
Abulia
Abulia jest rozumiana jako zmniejszenie zdolności do podejmowania działań lub
Alekstymia
Alekstymia to brak zdolności do odczuwania, uświadamiania sobie, rozumienia i
Piromania
Piromania, znana również jako patologiczne podpalanie, to zaburzenie zaliczane do
Tetraplegia
Innymi słowami, porażenie czterokończynowe, jest to schorzenie opierający się na
Kleptomania
Jest to rzadkie zaburzenie, w którym pacjent nie potrafi powstrzymać
Identyfikacja introjekcyjna
Pojęcie z teorii relacji z obiektem. Identyfikacja introjekcyjna, obok identyfikacji
Indukcja
Drugi etap hipnozy w podejściu Ericksonowskim, który pełni rolę wprowadzenia
Świadomość
Myślenie, doświadczenie emocji i to co jest obiektem spostrzegania to
Neurony wielokomórkowe
Neurony wielokomórkowe to jeden z typów komórek zwojowych, których aksony
Myślenie logiczne
Myślenie zgodnie z prawami logiki, w którym zachodzi wyraźne uczłonowanie
Nuda
Nuda cechuje się osłabieniem uwagi, brakiem zainteresowania działaniem oraz niedoborem
Nikotyna
Nikotyna to substancja psychoaktywna obecna w różnych gatunkach tytoniu oraz
Fazy rozwoju alkoholizmu
Schematy rozwoju alkoholowej choroby, które przedstawił E.M. Jelinek na podstawach
Opóźnienie rozwoju
Nierównomierność między wiekiem dziecka a poziomem jego sprawności psychofizycznej, objawiająca
Sadomasochizm
Forma zaburzenia preferencji seksualnych, mający w sobie cechy masochizmu i
Wiara w sprawiedliwy świat
Jedna z form przypisywania przyczyn polegająca na wierzeniu, że złe
Naiwna koncepcja percepcji
Model, który pomija problem przekształcania danych zmysłowych na dane umysłowe.
Systematyczna desensytyzacja
Koncepcja behawiorystyczna wywodzi się z metod terapeutycznych, została opracowana przez
Agnozja apercepcyjna
Agnozja apercepcyjna to rodzaj agnozji, w którym zaburzenia w rozpoznawaniu
Panika
Momentalny i wszechogarniający lęk o bardzo dużej intensywności, który wywołuje
Samooszukiwanie
Jeden z rodzajów dysymulacji, będący formą urojenia, przejawiający się oszukiwaniem
Katalepsja
Katalepsja (znana również jako giętkość woskowa) to stan, w którym
Samoregulacja
Jest to zjawisko złożone, które polega na świadomym planowaniu, kontrolowaniu
Samoocena najniższa
Jest to ocena siebie w danej sytuacji, bazująca głównie na
Schemat poznawczy
Podstawowy składnik wiedzy o rzeczywistości społecznej. Schemat poznawczy stanowi organizację
Antycypacja
Antycypowanie, przypuszczanie lub prognozowanie tego, co ma się wydarzyć, jeszcze
Efekt gafy
Efekt gafy opisuje sytuację, w której popełniony przez kogoś błąd
Introwersja
Cecha przeciwna ekstrawersji, charakteryzująca się tendencją do skupiania uwagi i
Encefalopatia Wernickego
Zagrażający życiu, ostry zespół neurologiczny, który składa się z zaburzeń
Ostracyzm
Odrzucenie osoby z drużyny na wskutek grupy społecznej.
Pedofilia
Forma parafili seksualnej charakteryzująca się w tendencji do podejmowania zachowań
Tanatos
Drugi z instynktów (po Erosie) obecnych od narodzin. Thanatos obejmuje
Odruch
Nieświadoma reakcja ciała wywołana przez konkretny bodziec.
Rozproszenie
Określenie stosowane w psychoanalitycznej analizie marzeń sennych. Rozproszenie to mechanizm
Efekt Zeigarnik
Efekt Zeigarnik to efekt, który został nazwany na część Blumy
Czynnik psychogenny
Jeden z czynników patogennych, wyróżnianych w psychopatologii i psychiatrii. Czynnik
Arteterapia
Arteterapia (znana także jako arterapia, artterapia, artoterapia, plastykoterapia, terapia malarska,
Poczucie umiejscowienia kontroli
Poczucie umiejscowienia kontroli to zjawisko, które zostało opisane w latach
Cukrzyca
Choroba związana zbyt niskim poziomem insuliny – hormonu, który umożliwia
Tremor
Inna nazwa to drżenie związane z alkoholem. Charakteryzuje się drżeniem
Zaniedbywanie emocjonalne dziecka
Jawne ignorowanie dziecka, okazywanie mu obojętności objawia się w skrajnych
Ostre majaczenie
Natychmiastowe, lecz krótkoterminowe zaburzenia świadomości wywodzące się z zaburzeń metabiolicznych
Sprawność operacji umysłowych
Jest odzwierciedlona przez zdolność efektywnego przeprowadzania podstawowych procesów myślowych, takich
Czynnik somatogenny
Jeden z czynników chorobotwórczych, wymienianych w psychopatologii i psychiatrii. Czynnik
Heurystyka „jak to czuję”
Opieranie się na aktualnym nastroju przy wydawaniu i decydowaniu trudnych
Dysfazja
Łagodne lub przejściowe trudności w mowie, czasami termin ten bywa
Uwaga selektywna
Proces polegający na ignorowaniu dużej liczby bodźców, które są nieistotne
Indeks podobieństwa
Opracowany przez Roberta Kleine i Jerome’a Kernana w badaniach dotyczących
Efekt horoskopowy
Efekt Horoskopowy polega na skłonności do uznawania opisu złożonego ze
Psychodrama
Metoda terapeutyczna stworzona przez Jacoba L. Moreno. W pierwotnej wersji
Czynności pomyłkowe
Czynność, w której osoba chce wypowiedzieć dane słowo, a wypowiada
Behawioryzm
Podejście do psychologii oparte na badaniu obiektywnych faktów, które można
Deficyt behawioralny
Brak konkretnej umiejętności w zakresie zachowań, która powinna występować na
Ugodowość
Ugodowość to jedna z cech wielkiej piątki oznaczająca tendencję do
Katamneza
Obserwacja, badania i opisywanie przypadku chorobowego, ma miejsce po ustępowaniu
Kooperacja
Maksymalny pożytek wszystkich osób zaangażowanych poprzez współpracę.
Anozognozja
Anozognozja to termin używany do opisania sytuacji, w której osoba
David Wechsler
David Wechsler – amerykański psycholog, urodzony w 1896 roku. Twórca
ID
Element struktury osobowości stanowiący pierwotny składnik podświadomości, złożony z biologicznych
Cyklotymia
Cyklotymia to jedno z zaburzeń nastroju, które charakteryzuje się cyklicznymi
Ja
Pojęcie, które może odnosić się zarówno do własnego ciała (razem
Neuroobrazowanie
Metoda śledzenia metabolicznych zmian nerwowych komórek to metoda która monitoruje
Infrahumanizacja
Łagodniejsza forma dehumanizacji, czyli traktowanie członków niektórych grup społecznych jako
Spirala przemocy
Koncepcja, według której agresywne zachowania mają tendencję do utrwalania się
Osobowość autorytarna
Charakteryzuje osoby zbytnio podporządkowujące się autorytetom, chłodne i bezrefleksyjne wobec
Samoświadomość
Jest to forma samopoznania. Samoświadomość oznacza świadomość własnego istnienia, umożliwiającą
Homeostaza
Homeostaza, pojęcie wprowadzone przez fizjologa Waltera B. Cannona, odnosi się
Psychopatologia
Dyscyplina zajmująca się badaniem zaburzeń psychicznych i emocjonalnych. Psychopatologia to
Grupa społeczna
Grupa która składa się z większej liczby niż dwie, oddziałuje
Sztywność myślenia
Jest definiowana jako trudność w dokonaniu zmiany dotychczasowego sposobu postrzegania,
Godność
Jako osobista cecha każdego człowieka oznacza wewnętrzne poczucie własnej wartości
Frustracja
Doświadczany jako nieprzyjemny stan emocjonalny wynikający z braku możliwości zaspokojenia
Choroba sieroca
Zespół objawów zahamowania wzrostu jak i opóźnienia w rozwoju emocjonalnym
Amnezja
Amnezja, czyli utrata pamięci, może być spowodowana przez uszkodzenia różnych
Samowiedza
Kształtująca się na podstawie doświadczeń życiowych w oparciu o poczucie
Język sieci
Język codzienny typowy dla użytkowników internetu, zwłaszcza młodszych osób, których
Analogia
Analogia to relacja między dwoma obiektami, oparta na ich podobieństwach
Fiksacja
Fiksacja to jeden z mechanizmów obronnych. Polega na przywiązywaniu się
Czynności pamięciowe
Procesy, powiązane z funkcjonowaniem pamięci człowieka. Podstawowe czynności pamięciowe to
Zespół Otella
Inaczej nazywana paranoją alkoholową, prowadząca do chorobliwej zazdrości u osoby
Zespół stresu pourazowego
Innymi słowami PTSD. Stany lękowe występujące po traumatycznym i wyczerpującym
Polaryzacja grupowa
Polaryzację Grupową opisał James Stoner, który na przekór intuicji odkrył,
Atrybucje
Fritz Heider był twórcą teorii atrybucji. W 1958 roku jako
Impulsywność
Impulsywność to skłonność do podejmowania nagłych, nieprzemyślanych działań. Osoba, która
Hedonizm
Cel etyczny i właściwa postawa życiowa, pochodząca ze starożytności. Według
Abstrahowanie
Operacja umysłowa będąca wynikiem analizy i syntezy, polegająca na wyodrębnieniu
Zapamiętywanie celowe
Jeden z typów pamięci, nazywany także pamięcią intencjonalną. Pamięć celowa
Czynnik egzogenny
Jeden z czynników chorobotwórczych wyróżnianych w psychopatologii i psychiatrii. Czynnik
Gużenie
Etap rozwoju mowy człowieka, kiedy małe dzieci wydają artykułowanie i
Derefleksja
Derefleksja to technika stosowana w celu radzenia sobie z nadmiernym
Opakowanie
Opakowanie to przedmiot, w którym dany produkt jest zapakowany. Ma
Konformizm
Konformizm to zjawisko, które polega na podporządkowaniu się jednostki do
Przemieszczenie agresji
Kierowanie agresji na coś lub kogoś innego, wiąże się z
Efekt jednorodności grupy obcej
Efekt ten polega na odbieraniu członków grupy obcej jako bardziej
Inteligencja przestrzenna
Jest opisywana poprzez poziom zdolności myślenia wizualnego w kategoriach kształtów
Zapamiętywanie
Jest to jedna z kluczowych faz procesów pamięciowych. Polega na
Tożsamość społeczna
Identyfikacja jednostki z określonymi grupami społecznymi („my”), wobec których jednostka
Hipnoza katartyczna
Początkowo metoda stosowana przez Zygmunta Freuda w celu uzyskania zmiany
Psychoza poporodowa
Ewoluuje u około 0,1-0,2% kobiet, przeważnie w okresie 2 tygodni
Libido
Forma energii psychicznej w psychoanalitycznej teorii popędów. Związana jest z
Depresja poporodowa
Około 20% kobiet po porodzie doświadcza depresji poporodowej o umiarkowanym
Eudajmonizm
Cel etyczny i właściwa postawa życiowa, wywodząca się ze starożytności.
Wartości symboliczne
Określane również jako wartości kategorii “być”. Umożliwiają one realizację osobistych
Osobowość dogmatyczna
Charakteryzuje osoby, które przypisują szczególne znaczenie źródłom, z których pochodzą
Sumienność
Cecha osobowościowa, która wskazuje na specyficzny sposób podejścia danej osoby
Objawy konwersyjne
Intensywne objawy neurotyczne, które prowadzą do zakłócenia lub utraty określonej
Cykl przemocy
Badania pokazują, że w związkach, gdzie kobiety doświadczają przemocy fizycznej
Kortyzol
Kortyzol to hormon steroidowy produkowany przez korę nadnerczy. Jego główną
Efekt konfirmacji
Efekt Konfirmacji (nazwany również błędem konfirmacji lub efektem potwierdzenia) odkrył
Dysonans poznawczy
Dysonans Poznawczy – twórcą tego pojęcia jest Leon Festinger, który
Czynnik wzrostu nerwów
Inaczej NGF. Czynnik wzrostu nerwów wspomaga – jak sama nazwa
Sterowanie pozytywne
Jest to rodzaj oddziaływania społecznego, który polega na wywoływaniu, utrwalaniu
Zaburzenia orientacji przestrzennej
Objawiają się one brakiem orientacji w lewo i prawo na
FAS
FAS to zespół płodowy alkoholowy.
Francis Galton
Angielski antropolog, statystyk i twórca współczesnej eugeniki to Francis Galton.
Indywidualizm
Poczucie danej osoby dotyczące jej autonomii i wyjątkowości, przejawiające się
Czynności myślowe
Procesy poznawcze, umożliwiające jednostce między innymi zdobywanie wiedzy o otaczającym
Amygdalotomia
Amygdalotomia to zabieg który polega na oddzieleniu połączeń jąder migdałowatych
Obsesja
Jeden z rodzajów zaburzeń lękowych, który objawia się natrętnymi, irracjonalnymi
Grupa
Jest to jakaś liczba osób połączona w całość. Zespół jest
Eros
Jeden z instynktów obecnych od narodzin, obejmujący nie tylko instynkt
Skrypt życiowy
Pojęcie pochodzące z analizy transakcyjnej. Odnosi się do ogólnych przekonań
Cecha psychiczna
Możliwa do jednoznacznego określenia, stosunkowo trwała właściwość zachowania danej osoby,
Nacjonalizm
Patriotyzm to ideologia która mówi że dla osoby i społeczeństwa
Nadmierna senność
Inaczej hipersomnolencja. Jest to zaburzenie, w którym pacjent doświadcza nadmiernej
Dendryt
Dendryt to rozgałęziona wypustka neuronu, która zwęża się ku końcowi.
Efekt Wegnera
Efekt Wegnera to paradoksalne procesy kontroli umysłowej. To zjawisko wyjaśnia
Hipoteza sprawiedliwego świata
Hipoteza sprawiedliwego świata, znana również jako zjawisko sprawiedliwego świata, jest
Estymacja
Estymacja w nieformalnym użyciu odnosi się do próby zdroworozsądkowego odgadnięcia
Pica
Pica to zachowanie utrzymujące się przez co najmniej miesiąc i
Złudzenie
Każdorazowa sytuacja bodźcowa, w której to, co jest dostrzegane, nie
Zaprzeczanie
Obrona siebie przed nieprzyjemną rzeczywistością poprzez niezauważanie jej to jeden
Lateralizacja nieustalona
Brak przewagi jednej strony ciała objawia się jako oburęczność, obuoczność
Ja idealne
Oznacza to, jaką osobą człowiek pragnie być. Ja idealne, jeśli
Doświadczenie korektywne
Doświadczenie naprawcze ma miejsce, gdy pacjent spotyka się w trakcie
Sterowanie negatywne
Inaczej awersyjne to rodzaj oddziaływania społecznego, który ma na celu
Deterioracja
Ogólny spadek sprawności, który występuje w wieku dojrzałym, obejmuje różne
Nadmierne pobudzenie
Nadmierne pobudzenie to jeden z trzech zestawów kryteriów używanych do
Osobowość altruistyczna
Cechy osobowości wpływające na gotowość do udzielania pomocy innym.
Intuicja
Pojęcie odnoszące się do przekonań i przeczuć wewnętrznych dotyczących określonych
Regresja
Oznacza powrót do zachowań typowych dla wcześniejszego etapu rozwoju. Zjawisko
Funkcjonalny rezonans magnetyczny
Metoda neuroobrazowania mózgu to Funkcjonalny rezonans magnetyczny (ang. functional Magnetic
Ambiwalencja
Ambiwalencja to zjawisko, w którym uczucia przeciwstawne skierowane są ku
Projekcja
Mechanizm obronny, który polega na przypisywaniu własnych, niepożądanych myśli, przekonań
Impulsywność seksualna
Niemożność powstrzymywania się od seksualnych zachowań, szczególnie niebezpieczne dla samego
Ostra depresja
Ostry epizod depresyjny, cechuje się dużo większą liczbą symptomów w
Wzmacnianie pozytywne
Często nazywane także gratyfikacją, to postrzegane jako pozytywne i pożądane
Ingracjacja
Podlizywanie się czyli zyskiwanie czyjejś akceptacji i sympatii przez mówienie
Hormony
Hormony to związki chemiczne wydzielane przez gruczoły do krwi, skąd
Terapia linii czasu
Metoda wywodząca się z programowania neurolingwistycznego, opierająca się na odkryciu,
Afekt
Intensywna i silna emocja powodująca istotne, choć krótkotrwałe zmiany w
Manieryzmy ruchowe
Dziwne, sytuacyjnie niewłaściwe i trudne do zrozumienia dla innych gesty
Genotyp
Genotyp to kompletna pula genów każdego indywidualnego organizmu. Genotyp zawiera
Cnota
W tradycyjnej psychoanalizie: cecha charakterystyczna dla danej fazy rozwojowej. Konkretna
Psychologia kliniczna
Obszar psychologii, który skupia się na zrozumieniu i opisie również
Organizowanie grup
Jedna z kluczowych zdolności wchodząca w skład inteligencji społecznej, polegająca
Bierność społeczna
Cecha osobowościowa, która objawia się brakiem zainteresowania i obojętnością wobec
Pobudzenie psychoruchowe
Pobudzenie psychoruchowe, zwane również nadpobudliwością psychoruchową, polega na intensyfikacji aktywności
Wundt Wilchem
Niemiecki filozof, fizjolog i psycholog Wilchem Wundt (1832-1920), uważano że
Rozumowanie probalistyczne
Dotyczy wpływu subiektywnej oceny prawdopodobieństwa skutków na trafność wnioskowania. Rozumowanie
Eskalacja konfliktu
Intensywność konfliktu wzrasta podczas jego trwania
Insomnia
Bezsenność to nazwa pochodząca z języka łacińskiego i przedstawia połączenie
Eutanazja
Eutanazja polega na zakończeniu życia osoby na jej własną prośbę
Amnezja dysocjacyjna
Jest to zaburzenie polegające na nasilonej utracie pamięci, która nie
Idealizacja
Idealizacja to mechanizm psychiczny, który polega na przedstawianiu lub opisywaniu
Atawizm
Atawizm (odwrócenie, powrót) to termin określający ponowne pojawienie się cechy,
Rozwój psychoruchowy
Na świecie istnieją różne metody oceniania rozwoju psychoruchowego, w wyniku
Fanatyzm
Nieracjonalny zapał, bezrefleksyjne podejście lub ślepe posłuszeństwo wobec określonej ideologii,
Egotyzm
Kierowanie na siebie całej uwagi w sprawach zdrowotnych jak i
Bigoteria
Oznacza przesadne, nadmierne i okazywane na pokaz praktykowanie religii, przy
Przepracowanie
Dotyczy omówienia problemów napotkanych przez klienta i psychoterapeutę, jakie można
Adoracja
Jest to szczególna forma uczucia, która wywołuje popęd płciowy, polegająca
Afazja Wernickiego
Afazja Wernickiego, znana również jako afazja czuciowa, to zaburzenie mowy,
Norma powinnościowa
Określa, co człowiek powinien zrobić w danej sytuacji – jakie
Bezpłodność
Niezdolność do pełnienia funkcji partnera w rozmnażaniu płciowym. U kobiet
Zachowania wiążące
Aby kształtować i podtrzymywać relacje między dwoma osobami są wykonywane
Dewiacja
Dewiacja oznacza odchylanie się od normy bądź standardu, natomiast samo
Insulina
Hormon wytwarzany przez trzustkę. Insulina odgrywa rolę w regulacji uczucia
Interpretacja
Podstawowa metoda pracy psychoanalityka. Jej celem jest uświadomienie nieświadomych treści
Funkcje motoryczne
Funkcjami motorycznymi organizmów nazywamy zdolności m. in. do lokomocji, czy
Bradyleksja
Nieprawidłowo wolne czytanie. Termin ten odnosi się do przypadków, w
Skale inteligencji Weschlera
Najczęściej stosowane testy inteligencji to skale inteligencji Wechslera. David Weschler
Role płci
Oczekiwania i reguły podzielane przez ogół społeczeństwa, które dotyczą właściwych
Agnozja
Agnozja to zaburzenie polegające na utracie zdolności do świadomego rozpoznawania
Neuron ruchowy
Komórka nerwowa, która jest pobudzana przez inne komórki nerwowe i
Dylemat dóbr publicznych
Dylemat społeczny, polegający na zjawisku postrzegania przez wszystkie osoby potrzeby
Zapamiętywanie samorzutne
Jeden z typów pamięci, zwany także spontanicznym. Pamięć samorzutna dotyczy
Flow
Głębokie zaangażowanie w czynność wykonywaną np, malowanie bądź nauka jest
Zaniedbywanie
Niewypełnianie obowiązków powiązanych z opieką takich jak głodzenie, niepodawanie leków,
Zapamiętywanie sensoryczne
Jeden z typów przechowywania informacji. Pamięć sensoryczna obejmuje gromadzenie wrażeń
Diada
Dwie osoby w grupie.
Euforia
Głęboki, pełen radości i podniosły stan emocjonalny, jest związany z
Teoria doboru płciowego
Opracowana przez Karola Darwina. Miała na celu wyjaśnienie dziedziczenia i
Potrzeba seksualna
Aspekt ciała ludzkiego, który odnosi się do okresowego doświadczania specyficznego
Kondensacja
Kondensacja to pojęcie używane w psychoanalitycznej analizie marzeń sennych. Jest
Klaustrofobia
Klaustrofobia to fobia specyficzna która objawia sie lękiem przed zakmniętymi
Zdrowie psychiczne
Zdrowie psychiczne odnosi się do ogólnego dobrostanu, który obejmuje brak
Nadwrażliwość
Indywidualna cecha organizmu, polegająca na nadmiernie intensywnej reakcji na wybrane
Diagnoza
Ocena obecnego stanu pacjenta, wykonywana w celu określenia odpowiedniej formy
Substytucja
Jeden z mechanizmów obronnych polegający na zastępowaniu nie zrealizowanych celów
Rotacyzm
Bardzo często można spotkać dzieci w wadą wymowy. Błędem rodzica
Fazy życia rodzinnego
Wyróżniamy kilka faz w życiu rodziny: Faza prokreacji związana jest
Neurolingwistyczne programowanie
Koncepcja umysłu, zaburzeń i psychoterapii powstała w latach siedemdziesiątych XX
Afonia
Afonia to stan bezgłosu, czyli utrata mowy lub jej bezdźwięczność,
Afazja Broki
Afazja Wernickiego, nazywana również afazją czuciową, to zaburzenie mowy, które
Klasyczna teoria decyzji
Opisuje zachowanie idealnego, doskonale racjonalnego decydenta w warunkach wyboru jednej
Chwiejność emocjonalna
Brak stabilności lub nieprawidłowość w sferze emocjonalnej, polegająca na zbyt
Teratogeny
Bodźce niegenetyczne mające niekorzystny wpływ na płód, który jest w
Błędne określenie źródła
Błędne przypisanie źródła naszych wspomnień. Przykładem może być przekonanie, że
Neurony lustrzane
Neurony lustrzane to komórki nerwowe zlokalizowane w korze przedczołowej oraz
Nieletni
Odpowiedzialność karna osób małoletnich to termin prawny którego używa się
Samoocena dojrzała
Jest to najwyższy poziom oceny siebie, osiągany poprzez umiejętność obiektywnego
Dehumanizacja ofiar
Dehumanizacja to proces, w którym grupa ludzi zostaje wyłączona spod
Ciągi picia
Ciągi picia (ang. binge drinking) to wzór intensywnego spożywania alkoholu
Ból
Negatywne wrażenie wywołane przez określoną formę stymulacji fizycznej. Stanowi przeciwieństwo
Odziedziczalność
Pojęcie używane do oceny względnego wpływu czynników genetycznych na zmienność
Ból przewlekły
Intensywny, długotrwały i nieuleczalny ból. Powstaje na skutek czynników wewnętrznych
Zręczność
Jedna z podstawowych funkcji psychicznych, definiowana przez poziom efektywności w
Związek przystosowany
Jest to relacja oparta na współpracy, w której partnerzy stworzyli
Dyskryminacja
Szykanowanie członków różnych grup, których powodem jest ich przynależność do
Błędne koło
Fenomen wzajemnego, niepożądanego nasilenia dwóch elementów zachowań lub sytuacji. Każdy
Engram
Engram to termin używany w neuropsychologii do opisania fizycznej reprezentacji
Nastawienie do marki
Czynnik istotny przy świadomym wyborze produktu przez konsumenta. Konsument wkłada
Ewaluacja
Określenie wartości; drugie w węższym znaczeniu: lek, program, seria eksperymentów,
Gniew
Emocjonalna reakcja wywołana przez ludzi stanowi zagrożenie, przeszkodę albo atak
Ocena rozwoju intelektualnego
Ocena poziomu funkcjonowania podstawowych procesów poznawczych, które warunkują rozumienie, naukę
Iluzja
Inaczej złudzenie. Iluzja to fałszywe wrażenie dotyczące istnienia danej rzeczy
Motoryka mała
Inaczej motoryka rąk. Odnosi się do sprawności ruchowej rąk, obejmującej
Fobia
Fobia to termin pochodzący z greki (phobia), oznaczający lęk, strach
Przemoc seksualna
Kategoria przemocy powiązany z uczestnictwem agresji seksualnej, postrzeganej jako zachowania
Efekt wyniku
Efekt wyniku polega przede wszystkim na nieracjonalnym ocenianiu podjętej w
Efekt ślepej plamki
Efekt ślepej plamki opisuje tendencję danej osoby do tego, by
Komisurotomia
Komisurotomia to zabieg psychochirurgiczny który polega na przecięciu spoidła wielkiego
Deluzja
Błędne, oderwane od rzeczywistości przekonania dotyczące siebie lub otoczenia, postrzegane
Morfostaza
Dążenie systemu rodzinnego do utrzymania niezmienności oraz do stałości, homeostazy,
Integracja społeczna
Należenie do grupy, aktywny udział w kontaktach społecznych oraz identyfikowanie
Hipochondria
Hipochondrię zaliczamy do zaburzeń lękowych. Hipochondryk jest przekonany o istnieniu w
Flashback
Flashback to intruzywne wspomnienie, które nie tylko wywołuje wyraźne obrazy,
Nawyk
Nawyk to nabyty w wyniku powtarzania jakiejś czynności, wzorzec zachowania
Neuron
Komórka nerwowa to podstawowa jednostka strukturalna, funkcjonowania układu nerwowego, jest
Obrona percepcyjna
Pojęcie związane z psychoanalityczną teorią osobowości, używane do opisu procesu
Czynniki wyższego celu
W wielopoziomowych teoriach cechowych tzw. superczynniki, czyli twory powstające na
Objawy psychotyczne
Objawy psychotyczne to symptomy wskazujące na utratę kontaktu z rzeczywistością.
Synkinezja
Pojawianie się niepotrzebnych, nadmiernych ruchów podczas wykonywania czynności motorycznych.
Terapia Ericksonowska
Forma psychoterapii oparta na założeniu, że człowiek ma naturalną zdolność
Neurolingwistyka
Neuronalne podstawy mówienia to obszar badań graniczący pomiędzy psycholingwistyką a
Unikanie źródła karania
Jest to jedno z naturalnych zjawisk wynikających z negatywnych wzmocnień.
Neurastenia
Amerykański neurolog – George Beard wprowadził w 1869 roku pojęcie
Ignorancja
Okazywanie braku zainteresowania wobec wydarzenia, zachowania lub sytuacji uznawanej przez
Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)
Fragment układu nerwowego, obejmująca mózgowie i rdzeń kręgowy. Ośrodkowy układ
Tożsamość
Termin odnoszący się do świadomości. Tożsamość jest związana z pragnieniem
Zobojętnienie uczuciowe
Całkowity brak odczuwania emocji lub ich zauważalne ograniczenie (nazywamy to
Testosteron
Hormon płciowy, należący do androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Testosteron
Neurony drobnokomórkowe
Neurony drobnokomórkowe to jeden z typów komórek zwojowych, których aksony
Uniwersalność emocji
Oznacza to, że wyrażanie emocji za pomocą mimiki twarzy jest
Opiaty
Grupa substancji chemicznych, pozyskanych z maku lekarskiego lub jego pochodnych.
Zaburzenie organiczne
Dysfunkcje psychiczne i emocjonalne biorące się z nieprawidłowości struktury narządów
Inteligencja
Inteligencję można określić jako właściwość psychiki odpowiedzialną za efektywność przebiegu
Uogólnianie
Operacja umysłowa wynikająca z analizy i syntezy, polegająca na łączeniu
Rozszczepienie
Pojęcie pochodzące z klasycznej teorii psychoanalitycznej, będące częścią mechanizmów obronnych.
Autostygmatyzacja
Autostygmatyzacja (zwana także samonapiętnowaniem) to proces wewnętrznego przyjęcia i odniesienia
Interwencja
Forma natychmiastowej pomocy psychologicznej, zazwyczaj skierowanej do osoby znajdującej się
Instynkt
Automatycznie aktywowane skłonności do określonych zachowań poprzez bodźce wyzwalające i
Ekshibicjonizm
Ekshibicjonizm to zachowanie, które często występuje w chartakterze impulsywnym, polegające
Terapia długoterminowa
Długotrwała terapia, trwająca na przykład kilka lat, mająca na celu
Logoterapia
Jest częścią analizy egzystencjalnej. Logoterapia miała w swoim pierwotnym zamyśle
Ewolucyjna teoria snu
Ewolucyjna teoria snu zakłada, że pierwotną funkcją snu jest oszczędzanie
Uprzedzenie
Najczęściej negatywne nastawienie do członków określonej grupy społecznej wyłącznie z
Morfogeneza
Dążenie systemu rodzinnego do zmiany oznacza jedno z podstawowych pojęć
Stabilność emocjonalna
Cecha osobowości, będąca częścią sfery emocjonalnej człowieka, ściśle związana z
Delirium abstynencyjne
Majaczenie, które może wystąpić w wyniku nagłego odstawienia alkoholu lub
Atrybucje w służbie ego
Interpretowanie własnych osiągnięć jako efekt posiadania specyficznych zdolności wewnętrznych oraz
Item
Pojęcie zapożyczone z języka angielskiego, często używane w żargonie naukowym.
Efekt izolacji
Efekt izolacji, znany również jako fenomen Kolhera-Restorffa, polega na tendencji
Refleksyjność
Można stwierdzić, że refleksyjność jest połączona z pojęciami o dojrzałości,
Wzmacnianie negatywne
Często rozumiane jako reperkusje, to postrzegane jako nieprzyjemne, niekorzystne efekty
Okres sensytywny
Okres opisywany przez psycholingwistów jako czas szczególnej wrażliwości dziecka na
Dysonans podecyzyjny
Polega na próbie redukcji dysonansu odczuwanego po podjęciu decyzji poprzez
Katapleksja
Nagła utrata napięcia mięśniowego, która prowadzi do upadku.
Ekspresja emocjonalna
Ekspresja emocjonalna to zdolność do wyrażania emocji, która jest przedmiotem
Spostrzegawczość
Jedna z podstawowych funkcji psychicznych, definiowana przez liczbę oraz charakterystyki
Histamina
Histamina to neuroprzekaźnik o działaniu pobudzającym, który jest powiązany z
DSM-5
Klasyfikacja DSM-5, opracowana przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, jest najnowszą edycją
Natręctwa
Natręctwa to przymusowe i powtarzające się myśli lub tendencje do
Zegar biologiczny
Hipotetyczny mechanizm biologiczny kontroluje okresowe funkcje i stany organizmu. Zegar
Omamy
Mówiąc inaczej omamy, to zaburzenia percepcyjne. Występują one w przebiegu
Zachowanie prospołeczne
Oznacza każde działanie podejmowane z intencją korzyści dla innych.
Dekompensacja psychotyczna
Krótkotrwałe, tymczasowe, pojawiające się najczęściej w sytuacjach kryzysowych zaburzenie przystosowawcze
Mutyzm
Całkowity brak aktywnej mowy, pojawiający się w przypadku braku organicznego
Myślenie wyobrażeniowo-pojęciowe
Operacje myślowe dokonane są na materiałach wyobrażeniowi- pojęciowym reprezentacji zdarzeń,
Neuroprzekaźnik
Neuroprzekaźnik to substancja chemiczna obecna w układzie nerwowym człowieka, która
Uległość
Podporządkowanie się innym osobom na ich prośby lub sugestie. W