Słownik psychologiczny
Chcesz poznać terminy, które używa się na co dzień w psychologii? Sprawdź nasz słownik psychologiczny – zbieramy w nim te słowa i wyrażenia, które możesz usłyszeć, a może dowiesz się czegoś nowego? Nie czekaj, nasza encyklopedia stoi przed Tobą otworem!
Przemieszczenie agresji
Kierowanie agresji na coś lub kogoś innego, wiąże się z
Unikanie źródła karania
Jest to jedno z naturalnych zjawisk wynikających z negatywnych wzmocnień.
Psychopatologia
Dyscyplina zajmująca się badaniem zaburzeń psychicznych i emocjonalnych. Psychopatologia to
Klasyczna teoria decyzji
Opisuje zachowanie idealnego, doskonale racjonalnego decydenta w warunkach wyboru jednej
Naiwna koncepcja percepcji
Model, który pomija problem przekształcania danych zmysłowych na dane umysłowe.
Efekt odniesienia do ja
Efekt ten to zjawisko, według którego znacznie łatwiej zapamiętujemy dane,
Ekspresja emocjonalna
Ekspresja emocjonalna to zdolność do wyrażania emocji, która jest przedmiotem
Holizm
Holistyczne podejście do struktury osoby zakłada, że jednostka jest całością,
Genetyka
Dział nauki badający kwestie zmienności organizmów i dziedziczność, zależne od
Flow
Głębokie zaangażowanie w czynność wykonywaną np, malowanie bądź nauka jest
Błędne określenie źródła
Błędne przypisanie źródła naszych wspomnień. Przykładem może być przekonanie, że
Teratogeny
Bodźce niegenetyczne mające niekorzystny wpływ na płód, który jest w
Dysgrafia
Kompikacje w opanowaniu poprawnej formy graficznej pisma. Termin ten był
Introwersja
Cecha przeciwna ekstrawersji, charakteryzująca się tendencją do skupiania uwagi i
Modelowanie
Metoda przyswajania wiedzy przez obserwację zachowań innych osób, znana również
Czynnik wzrostu nerwów
Inaczej NGF. Czynnik wzrostu nerwów wspomaga – jak sama nazwa
Tożsamość
Termin odnoszący się do świadomości. Tożsamość jest związana z pragnieniem
Natręctwa
Natręctwa to przymusowe i powtarzające się myśli lub tendencje do
Osobowość dogmatyczna
Charakteryzuje osoby, które przypisują szczególne znaczenie źródłom, z których pochodzą
Homeostaza
Homeostaza, pojęcie wprowadzone przez fizjologa Waltera B. Cannona, odnosi się
Samoregulacja
Jest to zjawisko złożone, które polega na świadomym planowaniu, kontrolowaniu
Interwencja
Forma natychmiastowej pomocy psychologicznej, zazwyczaj skierowanej do osoby znajdującej się
Uległość
Podporządkowanie się innym osobom na ich prośby lub sugestie. W
ID
Element struktury osobowości stanowiący pierwotny składnik podświadomości, złożony z biologicznych
Hipokamp
Hipokamp to struktura mózgowa, będąca częścią układu limbicznego, zlokalizowana w
Drgawki alkoholowe
W czasie zespołu abstynencyjnego lub na skutek intoksykacji alkoholem zachodzą
Ugodowość
Ugodowość to jedna z cech wielkiej piątki oznaczająca tendencję do
Czynności pomyłkowe
Czynność, w której osoba chce wypowiedzieć dane słowo, a wypowiada
Schemat społeczny
Podstawowy składnik wiedzy o świecie społecznym. Są to wszelkie zorganizowane
Fazy rozwoju alkoholizmu
Schematy rozwoju alkoholowej choroby, które przedstawił E.M. Jelinek na podstawach
Samoocena dojrzała
Jest to najwyższy poziom oceny siebie, osiągany poprzez umiejętność obiektywnego
Efekt gafy
Efekt gafy opisuje sytuację, w której popełniony przez kogoś błąd
Substytucja
Jeden z mechanizmów obronnych polegający na zastępowaniu nie zrealizowanych celów
Urojenia
Myślenia zaburzenia treści, fałszywe przekonania sprzeczne z osobistym doświadczeniem, utrzymujące
Deterioracja
Ogólny spadek sprawności, który występuje w wieku dojrzałym, obejmuje różne
Intuicja
Pojęcie odnoszące się do przekonań i przeczuć wewnętrznych dotyczących określonych
Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)
Fragment układu nerwowego, obejmująca mózgowie i rdzeń kręgowy. Ośrodkowy układ
Czynnik somatogenny
Jeden z czynników chorobotwórczych, wymienianych w psychopatologii i psychiatrii. Czynnik
Pica
Pica to zachowanie utrzymujące się przez co najmniej miesiąc i
Teoria Pola
bazujący na szerokich podstawach wachlarz teorii, które koncentrują się na
Sumienność
Cecha osobowościowa, która wskazuje na specyficzny sposób podejścia danej osoby
Efekt ślepej plamki
Efekt ślepej plamki opisuje tendencję danej osoby do tego, by
Euforia
Głęboki, pełen radości i podniosły stan emocjonalny, jest związany z
Ambiwalencja
Ambiwalencja to zjawisko, w którym uczucia przeciwstawne skierowane są ku
Wielka piątka
Pięcioczynnikowy model osobowości w skrócie wielka piątka (ang. Big Five)
Myślenie sensoryczno-motoryczne
Myślenie, zachodzi w toku spostrzegania różnych przedmiotów i manipulowania mini
Kondensacja
Kondensacja to pojęcie używane w psychoanalitycznej analizie marzeń sennych. Jest
Frustracja
Doświadczany jako nieprzyjemny stan emocjonalny wynikający z braku możliwości zaspokojenia
Terapia Ericksonowska
Forma psychoterapii oparta na założeniu, że człowiek ma naturalną zdolność
Pobudzenie psychoruchowe
Pobudzenie psychoruchowe, zwane również nadpobudliwością psychoruchową, polega na intensyfikacji aktywności
Testosteron
Hormon płciowy, należący do androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Testosteron
Myślenie intuicyjne
Nie oparte na świadomym zrozumieniu czy reprodukowaniem treści myśleniowych. Ujmowanie
Język sieci
Język codzienny typowy dla użytkowników internetu, zwłaszcza młodszych osób, których
Bierny
Nieczynny, pasywny, w spoczynku. Osoba charakteryzująca się postawą kogoś, kto
Zło jest silniejsze od dobra
Ludzie silniej reagują na sytuacje negatywne niż pozytywne mimo że
Myślenie logiczne
Myślenie zgodnie z prawami logiki, w którym zachodzi wyraźne uczłonowanie
Dewiacja
Dewiacja oznacza odchylanie się od normy bądź standardu, natomiast samo
Tożsamość płciowa
Oznacza płeć, z którą dana osoba się identyfikuje i w
Ekshibicjonizm
Ekshibicjonizm to zachowanie, które często występuje w chartakterze impulsywnym, polegające
Eutanazja
Eutanazja polega na zakończeniu życia osoby na jej własną prośbę
Agnozja asocjacyjna
Agnozja asocjacyjna to forma agnozji, w której trudności w rozpoznawaniu
Wiara w sprawiedliwy świat
Jedna z form przypisywania przyczyn polegająca na wierzeniu, że złe
Dylemat dóbr publicznych
Dylemat społeczny, polegający na zjawisku postrzegania przez wszystkie osoby potrzeby
Role płci
Oczekiwania i reguły podzielane przez ogół społeczeństwa, które dotyczą właściwych
Alekstymia
Alekstymia to brak zdolności do odczuwania, uświadamiania sobie, rozumienia i
Agorafobia
Jeden z rodzajów fobii. Jest to lęk przed przebywaniem na
Diagnoza
Ocena obecnego stanu pacjenta, wykonywana w celu określenia odpowiedniej formy
Ostracyzm
Odrzucenie osoby z drużyny na wskutek grupy społecznej.
Dysocjacja
Dysocjacja to oddzielanie czynności umysłowych od świadomości Podczas tego stanu
Przemoc seksualna
Kategoria przemocy powiązany z uczestnictwem agresji seksualnej, postrzeganej jako zachowania
Abstrahowanie
Operacja umysłowa będąca wynikiem analizy i syntezy, polegająca na wyodrębnieniu
Zachowanie prospołeczne
Oznacza każde działanie podejmowane z intencją korzyści dla innych.
Regresja
Oznacza powrót do zachowań typowych dla wcześniejszego etapu rozwoju. Zjawisko
Interwencja kryzysowa
Interwencja kryzysowa jest stosowana u osób, które doświadczyły nagłego i
Nastawienie do marki
Czynnik istotny przy świadomym wyborze produktu przez konsumenta. Konsument wkłada
Ja idealne
Oznacza to, jaką osobą człowiek pragnie być. Ja idealne, jeśli
Uprzedzenie
Najczęściej negatywne nastawienie do członków określonej grupy społecznej wyłącznie z
Język matczyny
Inaczej mowa niemowlęca, „baby talk” lub mowa skierowana do dziecka.
Neuron ruchowy
Komórka nerwowa, która jest pobudzana przez inne komórki nerwowe i
Lateralizacja
Lokalizowanie aparatów w mózgu to proces który odpowiada za wybrane
DSM-5
Klasyfikacja DSM-5, opracowana przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, jest najnowszą edycją
Indukcja
Drugi etap hipnozy w podejściu Ericksonowskim, który pełni rolę wprowadzenia
Impulsywność seksualna
Niemożność powstrzymywania się od seksualnych zachowań, szczególnie niebezpieczne dla samego
Hormony nadnerczy
Hormony produkowane przez korę nadnerczy oraz rdzeń nadnerczy. Substancje hormonalne
Morfostaza
Dążenie systemu rodzinnego do utrzymania niezmienności oraz do stałości, homeostazy,
Dysonans podecyzyjny
Polega na próbie redukcji dysonansu odczuwanego po podjęciu decyzji poprzez
Hormony
Hormony to związki chemiczne wydzielane przez gruczoły do krwi, skąd
Instrukcja maskująca
Kontrolowana procedura stosowana w celu utrzymania wiarygodności psychologicznej badania, używana
Zespół Otella
Inaczej nazywana paranoją alkoholową, prowadząca do chorobliwej zazdrości u osoby
Wzmacnianie pozytywne
Często nazywane także gratyfikacją, to postrzegane jako pozytywne i pożądane
Uogólnianie
Operacja umysłowa wynikająca z analizy i syntezy, polegająca na łączeniu
Projekcja
Mechanizm obronny, który polega na przypisywaniu własnych, niepożądanych myśli, przekonań
Aleksja
Niemożliwość do rozpoznawania i rozumienia słów jak i pisemnych tak
Epilepsja
Objawem zaburzenia czynności bioelektrycznej komórek mózgowych są napady padaczkowe które
Zdrowie psychiczne
Zdrowie psychiczne odnosi się do ogólnego dobrostanu, który obejmuje brak
Efekt jednorodności grupy obcej
Efekt ten polega na odbieraniu członków grupy obcej jako bardziej
Autostygmatyzacja
Autostygmatyzacja (zwana także samonapiętnowaniem) to proces wewnętrznego przyjęcia i odniesienia
Spostrzegawczość
Jedna z podstawowych funkcji psychicznych, definiowana przez liczbę oraz charakterystyki
Hipochondria
Hipochondrię zaliczamy do zaburzeń lękowych. Hipochondryk jest przekonany o istnieniu w
Cel społeczny
Cel, do którego zmierza jednostka lub grupa, aby zaspokoić określone
Opiaty
Grupa substancji chemicznych, pozyskanych z maku lekarskiego lub jego pochodnych.
David Wechsler
David Wechsler – amerykański psycholog, urodzony w 1896 roku. Twórca
Sprawność operacji umysłowych
Jest odzwierciedlona przez zdolność efektywnego przeprowadzania podstawowych procesów myślowych, takich
Poczucie własnej skuteczności
Poczucie własnej skuteczności (znane również jako poczucie sprawczości) zostało wprowadzone
Sadomasochizm
Forma zaburzenia preferencji seksualnych, mający w sobie cechy masochizmu i
Piromania
Piromania, znana również jako patologiczne podpalanie, to zaburzenie zaliczane do
Sztywność myślenia
Jest definiowana jako trudność w dokonaniu zmiany dotychczasowego sposobu postrzegania,
Efekt Wegnera
Efekt Wegnera to paradoksalne procesy kontroli umysłowej. To zjawisko wyjaśnia
Zaprzeczanie
Obrona siebie przed nieprzyjemną rzeczywistością poprzez niezauważanie jej to jeden
Samoocena najniższa
Jest to ocena siebie w danej sytuacji, bazująca głównie na
Zapamiętywanie
Jest to jedna z kluczowych faz procesów pamięciowych. Polega na
Obrona percepcyjna
Pojęcie związane z psychoanalityczną teorią osobowości, używane do opisu procesu
Morfogeneza
Dążenie systemu rodzinnego do zmiany oznacza jedno z podstawowych pojęć
Rozszczepienie
Pojęcie pochodzące z klasycznej teorii psychoanalitycznej, będące częścią mechanizmów obronnych.
Algorytm
Algorytm jest niezawodnym i precyzyjnym opisem, który prowadzi do wykonania
Psychodrama
Metoda terapeutyczna stworzona przez Jacoba L. Moreno. W pierwotnej wersji
Objawy konwersyjne
Intensywne objawy neurotyczne, które prowadzą do zakłócenia lub utraty określonej
Odpamiętywanie
Czynność pamięciowa opierająca się na wcześniej zapamiętanych informacjach. Przypomnienie następuje
Stabilność emocjonalna
Cecha osobowości, będąca częścią sfery emocjonalnej człowieka, ściśle związana z
Wundt Wilchem
Niemiecki filozof, fizjolog i psycholog Wilchem Wundt (1832-1920), uważano że
Amygdalotomia
Amygdalotomia to zabieg który polega na oddzieleniu połączeń jąder migdałowatych
Mutyzm
Całkowity brak aktywnej mowy, pojawiający się w przypadku braku organicznego
Fobia
Fobia to termin pochodzący z greki (phobia), oznaczający lęk, strach
Fanatyzm
Nieracjonalny zapał, bezrefleksyjne podejście lub ślepe posłuszeństwo wobec określonej ideologii,
Ignorancja
Okazywanie braku zainteresowania wobec wydarzenia, zachowania lub sytuacji uznawanej przez
Grafem
Jedna litera w alfabecie
Ja
Pojęcie, które może odnosić się zarówno do własnego ciała (razem
Amnezja dysocjacyjna
Jest to zaburzenie polegające na nasilonej utracie pamięci, która nie
Nawyk
Nawyk to nabyty w wyniku powtarzania jakiejś czynności, wzorzec zachowania
Cukrzyca
Choroba związana zbyt niskim poziomem insuliny – hormonu, który umożliwia
Inteligencja emocjonalna
Podstawą inteligencji emocjonalnej jest zdolność obserwowania, rozumienia i kontrolowania własnych
Heurystyka „jak to czuję”
Opieranie się na aktualnym nastroju przy wydawaniu i decydowaniu trudnych
Zachowania wiążące
Aby kształtować i podtrzymywać relacje między dwoma osobami są wykonywane
Gniew
Emocjonalna reakcja wywołana przez ludzi stanowi zagrożenie, przeszkodę albo atak
Zespół opuszczonego gniazda
Jest to oznaka zakłóceń, rozluźnienia i rozpadu więzi między partnerami.
Dążenie do samorealizacji
Podstawowa skłonność kierująca działaniem człowieka, umożliwiająca zaspokajanie własnych potrzeb i
Manieryzmy ruchowe
Dziwne, sytuacyjnie niewłaściwe i trudne do zrozumienia dla innych gesty
Nacjonalizm
Patriotyzm to ideologia która mówi że dla osoby i społeczeństwa
Ciągi picia
Ciągi picia (ang. binge drinking) to wzór intensywnego spożywania alkoholu
Abulia
Abulia jest rozumiana jako zmniejszenie zdolności do podejmowania działań lub
Amnezja
Amnezja, czyli utrata pamięci, może być spowodowana przez uszkodzenia różnych
Panika
Momentalny i wszechogarniający lęk o bardzo dużej intensywności, który wywołuje
Psychologia kliniczna
Obszar psychologii, który skupia się na zrozumieniu i opisie również
Efekt konfirmacji
Efekt Konfirmacji (nazwany również błędem konfirmacji lub efektem potwierdzenia) odkrył
Bradyleksja
Nieprawidłowo wolne czytanie. Termin ten odnosi się do przypadków, w
Anozognozja
Anozognozja to termin używany do opisania sytuacji, w której osoba
Uniwersalność emocji
Oznacza to, że wyrażanie emocji za pomocą mimiki twarzy jest
Analiza
Koncepcja psychologiczna opracowana przez Erica Berne’a. Bazuje na teorii osobowości,
Item
Pojęcie zapożyczone z języka angielskiego, często używane w żargonie naukowym.
Zaniedbywanie emocjonalne dziecka
Jawne ignorowanie dziecka, okazywanie mu obojętności objawia się w skrajnych
Czynności pamięciowe
Procesy, powiązane z funkcjonowaniem pamięci człowieka. Podstawowe czynności pamięciowe to
Afazja Wernickiego
Afazja Wernickiego, znana również jako afazja czuciowa, to zaburzenie mowy,
Lateralizacja nieustalona
Brak przewagi jednej strony ciała objawia się jako oburęczność, obuoczność
Czynnik psychogenny
Jeden z czynników patogennych, wyróżnianych w psychopatologii i psychiatrii. Czynnik
Atrybucje w służbie ego
Interpretowanie własnych osiągnięć jako efekt posiadania specyficznych zdolności wewnętrznych oraz
Szklany sufit
Dyskryminacja kobiet to pojęcie które określa nieformalne ograniczenie kobiet w
Katapleksja
Nagła utrata napięcia mięśniowego, która prowadzi do upadku.
Komisurotomia
Komisurotomia to zabieg psychochirurgiczny który polega na przecięciu spoidła wielkiego
Agnozja apercepcyjna
Agnozja apercepcyjna to rodzaj agnozji, w którym zaburzenia w rozpoznawaniu
Egotyzm
Kierowanie na siebie całej uwagi w sprawach zdrowotnych jak i
Ewaluacja
Określenie wartości; drugie w węższym znaczeniu: lek, program, seria eksperymentów,
Pesymizm
Pesymizm, polega na tym, że skupiamy się na negatywnych obliczach
Pedofilia
Forma parafili seksualnej charakteryzująca się w tendencji do podejmowania zachowań
Insomnia
Bezsenność to nazwa pochodząca z języka łacińskiego i przedstawia połączenie
Odsłonięcie myśli
Odsłonięcie myśli to objaw pozytywny, zwany również objawem wytwórczym, który
Derefleksja
Derefleksja to technika stosowana w celu radzenia sobie z nadmiernym
Motoryka mała
Inaczej motoryka rąk. Odnosi się do sprawności ruchowej rąk, obejmującej
Rozproszenie odpowiedzialności
Dezintegracja odpowiedzialności (znane również jako dyfuzja odpowiedzialności, efekt widza czy
Fiksacja
Fiksacja to jeden z mechanizmów obronnych. Polega na przywiązywaniu się
Ewolucyjna teoria snu
Ewolucyjna teoria snu zakłada, że pierwotną funkcją snu jest oszczędzanie
Świadomość
Myślenie, doświadczenie emocji i to co jest obiektem spostrzegania to
Norma powinnościowa
Określa, co człowiek powinien zrobić w danej sytuacji – jakie
Kortyzol
Kortyzol to hormon steroidowy produkowany przez korę nadnerczy. Jego główną
FAS
FAS to zespół płodowy alkoholowy.
Funkcje motoryczne
Funkcjami motorycznymi organizmów nazywamy zdolności m. in. do lokomocji, czy
Okres latencji
Okres w rozwoju psychoseksualnym człowieka. Faza latencji charakteryzuje się oddaleniem
Zaburzenie organiczne
Dysfunkcje psychiczne i emocjonalne biorące się z nieprawidłowości struktury narządów
Zapamiętywanie samorzutne
Jeden z typów pamięci, zwany także spontanicznym. Pamięć samorzutna dotyczy
Genotyp
Genotyp to kompletna pula genów każdego indywidualnego organizmu. Genotyp zawiera
Ból
Negatywne wrażenie wywołane przez określoną formę stymulacji fizycznej. Stanowi przeciwieństwo
Rozwój psychoruchowy
Na świecie istnieją różne metody oceniania rozwoju psychoruchowego, w wyniku
Hipoteza sprawiedliwego świata
Hipoteza sprawiedliwego świata, znana również jako zjawisko sprawiedliwego świata, jest
Systematyczna desensytyzacja
Koncepcja behawiorystyczna wywodzi się z metod terapeutycznych, została opracowana przez
Inteligencja przestrzenna
Jest opisywana poprzez poziom zdolności myślenia wizualnego w kategoriach kształtów
Integracja społeczna
Należenie do grupy, aktywny udział w kontaktach społecznych oraz identyfikowanie
Efekt wyniku
Efekt wyniku polega przede wszystkim na nieracjonalnym ocenianiu podjętej w
Odziedziczalność
Pojęcie używane do oceny względnego wpływu czynników genetycznych na zmienność
Idealizacja
Idealizacja to mechanizm psychiczny, który polega na przedstawianiu lub opisywaniu
Złudzenie
Każdorazowa sytuacja bodźcowa, w której to, co jest dostrzegane, nie
Kleptomania
Jest to rzadkie zaburzenie, w którym pacjent nie potrafi powstrzymać
Negatywizm
Negatywizm to opór, który może przybierać formę czynnego lub biernego
Czynniki wyższego celu
W wielopoziomowych teoriach cechowych tzw. superczynniki, czyli twory powstające na
Superwizja
Forma kształcenia w zakresie psychoterapii, polegająca na omawianiu przebiegu prowadzonego
Depresja poporodowa
Około 20% kobiet po porodzie doświadcza depresji poporodowej o umiarkowanym
Indeks podobieństwa
Opracowany przez Roberta Kleine i Jerome’a Kernana w badaniach dotyczących
Inteligencja
Inteligencję można określić jako właściwość psychiki odpowiedzialną za efektywność przebiegu
Organizowanie grup
Jedna z kluczowych zdolności wchodząca w skład inteligencji społecznej, polegająca
Agnozja
Agnozja to zaburzenie polegające na utracie zdolności do świadomego rozpoznawania
Burza mózgów
Metoda rozwiązywania problemów w grupie, polegająca na przykład na siedzeniu
Neurastenia
Amerykański neurolog – George Beard wprowadził w 1869 roku pojęcie
Neuroprzekaźnik
Neuroprzekaźnik to substancja chemiczna obecna w układzie nerwowym człowieka, która
Opóźnienie rozwoju
Nierównomierność między wiekiem dziecka a poziomem jego sprawności psychofizycznej, objawiająca
Syndrom młodego mężczyzny
Mężczyźni w wieku 15-29 lat dokonują zachowania o charakterze rozrywkowym
Atrybucje
Fritz Heider był twórcą teorii atrybucji. W 1958 roku jako
Dyskryminacja
Szykanowanie członków różnych grup, których powodem jest ich przynależność do
Trauma
Inaczej rodzaj urazu psychicznego, zazwyczaj wywołany nagłym, silnym zdarzeniem np.
Leki przeciwpsychotyczne
Inaczej neuroleptyki, są to leki łagodzące objawy psychotyczne, stosowane głównie
Funkcjonalny rezonans magnetyczny
Metoda neuroobrazowania mózgu to Funkcjonalny rezonans magnetyczny (ang. functional Magnetic
Spirala przemocy
Koncepcja, według której agresywne zachowania mają tendencję do utrwalania się
Nadwrażliwość
Indywidualna cecha organizmu, polegająca na nadmiernie intensywnej reakcji na wybrane
Neurolingwistyczne programowanie
Koncepcja umysłu, zaburzeń i psychoterapii powstała w latach siedemdziesiątych XX
Socjotechniki
Manipulacja lub perswazja to socjotechniki które wpływają na drugą osobę
Synkinezja
Pojawianie się niepotrzebnych, nadmiernych ruchów podczas wykonywania czynności motorycznych.
Bigoteria
Oznacza przesadne, nadmierne i okazywane na pokaz praktykowanie religii, przy
Infrahumanizacja
Łagodniejsza forma dehumanizacji, czyli traktowanie członków niektórych grup społecznych jako
Analogia
Analogia to relacja między dwoma obiektami, oparta na ich podobieństwach
Rotacyzm
Bardzo często można spotkać dzieci w wadą wymowy. Błędem rodzica
Giętkość myślenia
Określa się przez łatwość w zmianie dotychczasowego sposobu postrzegania, przedstawianiu,
Antycypacja
Antycypowanie, przypuszczanie lub prognozowanie tego, co ma się wydarzyć, jeszcze
Instynkt
Automatycznie aktywowane skłonności do określonych zachowań poprzez bodźce wyzwalające i
Adoracja
Jest to szczególna forma uczucia, która wywołuje popęd płciowy, polegająca
Afekt
Intensywna i silna emocja powodująca istotne, choć krótkotrwałe zmiany w
Ideologia
Poglądowy i przekonaniowy system wyznawany i podzielany przez grupę społeczną
Neuroobrazowanie
Metoda śledzenia metabolicznych zmian nerwowych komórek to metoda która monitoruje
Identyfikacja introjekcyjna
Pojęcie z teorii relacji z obiektem. Identyfikacja introjekcyjna, obok identyfikacji
Wzmacnianie negatywne
Często rozumiane jako reperkusje, to postrzegane jako nieprzyjemne, niekorzystne efekty
Zapamiętywanie celowe
Jeden z typów pamięci, nazywany także pamięcią intencjonalną. Pamięć celowa
Oksytocyna
Hormon produkowany przez tylny płat przysadki mózgowej. Oksytocyna reguluje skurcze
Objawy psychotyczne
Objawy psychotyczne to symptomy wskazujące na utratę kontaktu z rzeczywistością.
Rozproszenie
Określenie stosowane w psychoanalitycznej analizie marzeń sennych. Rozproszenie to mechanizm
Opakowanie
Opakowanie to przedmiot, w którym dany produkt jest zapakowany. Ma
Osobowość altruistyczna
Cechy osobowości wpływające na gotowość do udzielania pomocy innym.
Estymacja
Estymacja w nieformalnym użyciu odnosi się do próby zdroworozsądkowego odgadnięcia
Efekt społecznych oczekiwań
Efekty społecznych oczekiwań przedstawiają nasze skłonności do prezentowania się w
Zobojętnienie uczuciowe
Całkowity brak odczuwania emocji lub ich zauważalne ograniczenie (nazywamy to
Okres sensytywny
Okres opisywany przez psycholingwistów jako czas szczególnej wrażliwości dziecka na
Osobowość autorytarna
Charakteryzuje osoby zbytnio podporządkowujące się autorytetom, chłodne i bezrefleksyjne wobec
Atawizm
Atawizm (odwrócenie, powrót) to termin określający ponowne pojawienie się cechy,
Myślenie wyobrażeniowo-pojęciowe
Operacje myślowe dokonane są na materiałach wyobrażeniowi- pojęciowym reprezentacji zdarzeń,
Trans
Element przeżycia hipnozy trwający od 15 do 20 minut, charakteryzujący
Ingracjacja
Podlizywanie się czyli zyskiwanie czyjejś akceptacji i sympatii przez mówienie
Bierność społeczna
Cecha osobowościowa, która objawia się brakiem zainteresowania i obojętnością wobec
Efekt Zeigarnik
Efekt Zeigarnik to efekt, który został nazwany na część Blumy
Bezpłodność
Niezdolność do pełnienia funkcji partnera w rozmnażaniu płciowym. U kobiet
Diada
Dwie osoby w grupie.
Indywidualizm
Poczucie danej osoby dotyczące jej autonomii i wyjątkowości, przejawiające się
Iluzja
Inaczej złudzenie. Iluzja to fałszywe wrażenie dotyczące istnienia danej rzeczy
Ból przewlekły
Intensywny, długotrwały i nieuleczalny ból. Powstaje na skutek czynników wewnętrznych
Omamy
Mówiąc inaczej omamy, to zaburzenia percepcyjne. Występują one w przebiegu
Przepracowanie
Dotyczy omówienia problemów napotkanych przez klienta i psychoterapeutę, jakie można
Dekompensacja psychotyczna
Krótkotrwałe, tymczasowe, pojawiające się najczęściej w sytuacjach kryzysowych zaburzenie przystosowawcze
Dysfazja
Łagodne lub przejściowe trudności w mowie, czasami termin ten bywa
Zespół stresu pourazowego
Innymi słowami PTSD. Stany lękowe występujące po traumatycznym i wyczerpującym
Katalepsja
Katalepsja (znana również jako giętkość woskowa) to stan, w którym
Tanatos
Drugi z instynktów (po Erosie) obecnych od narodzin. Thanatos obejmuje
Zapamiętywanie myślowe
Jeden z typów przechowywania informacji. Pamięć intelektualna dotyczy gromadzenia własnej
Czynnik egzogenny
Jeden z czynników chorobotwórczych wyróżnianych w psychopatologii i psychiatrii. Czynnik
Odruch
Nieświadoma reakcja ciała wywołana przez konkretny bodziec.
Samoświadomość
Jest to forma samopoznania. Samoświadomość oznacza świadomość własnego istnienia, umożliwiającą
Doznania fantomowe
Odczuwane w wyniku amputacji lub uszkodzenia nerwów obwodowych bądź rdzenia
Afonia
Afonia to stan bezgłosu, czyli utrata mowy lub jej bezdźwięczność,
Sterowanie pozytywne
Jest to rodzaj oddziaływania społecznego, który polega na wywoływaniu, utrwalaniu
Ofidiofobia
Ofidiofobia to fobia specyficzna która objawia się lękiem przed wężami.
Rozwój Praksji
Charakterystyczny rozwój dla ludzkiego gatunku to celowy ruch do wykonania
Interpretacja
Podstawowa metoda pracy psychoanalityka. Jej celem jest uświadomienie nieświadomych treści
Behawioryzm
Podejście do psychologii oparte na badaniu obiektywnych faktów, które można
Dyspraksja
Choroba, która powoduje trudności w poruszaniu się. Dotyczy około 10%
Ostre majaczenie
Natychmiastowe, lecz krótkoterminowe zaburzenia świadomości wywodzące się z zaburzeń metabiolicznych
Dyslalia
Dyslalia to ogólny termin odnoszący się do różnych form wad
Arteterapia
Arteterapia (znana także jako arterapia, artterapia, artoterapia, plastykoterapia, terapia malarska,
Tetraplegia
Innymi słowami, porażenie czterokończynowe, jest to schorzenie opierający się na
Dehumanizacja ofiar
Dehumanizacja to proces, w którym grupa ludzi zostaje wyłączona spod
Histamina
Histamina to neuroprzekaźnik o działaniu pobudzającym, który jest powiązany z
Deficyt behawioralny
Brak konkretnej umiejętności w zakresie zachowań, która powinna występować na
Neuron
Komórka nerwowa to podstawowa jednostka strukturalna, funkcjonowania układu nerwowego, jest
Samooszukiwanie
Jeden z rodzajów dysymulacji, będący formą urojenia, przejawiający się oszukiwaniem
Afazja Broki
Afazja Wernickiego, nazywana również afazją czuciową, to zaburzenie mowy, które
Dendryt
Dendryt to rozgałęziona wypustka neuronu, która zwęża się ku końcowi.
Bruksizm
Bruksizm to nawykowe, nieświadome ściskanie zębów i zgrzytanie nimi. Może
Skrypt życiowy
Pojęcie pochodzące z analizy transakcyjnej. Odnosi się do ogólnych przekonań
Refleksyjność
Można stwierdzić, że refleksyjność jest połączona z pojęciami o dojrzałości,
Zręczność
Jedna z podstawowych funkcji psychicznych, definiowana przez poziom efektywności w
Nekrofilia
Nazwa „nekrofilia” wywodzi się od łacińskich słów „nekros” (martwy) oraz
Wyuczona bezradność
Pesymistyczne podejście, które przejawia się przypisywaniem przyczyn niekorzystnych wydarzeń stałym
Zaniedbywanie
Niewypełnianie obowiązków powiązanych z opieką takich jak głodzenie, niepodawanie leków,
Hedonizm
Cel etyczny i właściwa postawa życiowa, pochodząca ze starożytności. Według
Baragnozja
Brak zdolności do prawidłowego oceniania wagi podnoszonych przedmiotów. Zwykle wynika
Potrzeba seksualna
Aspekt ciała ludzkiego, który odnosi się do okresowego doświadczania specyficznego
Interakcje społeczne
Wpływanie jednostek na siebie nawzajem w czasie bezpośredniego kontaktu
Engram
Engram to termin używany w neuropsychologii do opisania fizycznej reprezentacji
Terapia długoterminowa
Długotrwała terapia, trwająca na przykład kilka lat, mająca na celu
Ocena rozwoju intelektualnego
Ocena poziomu funkcjonowania podstawowych procesów poznawczych, które warunkują rozumienie, naukę
Logoterapia
Jest częścią analizy egzystencjalnej. Logoterapia miała w swoim pierwotnym zamyśle
Cnota
W tradycyjnej psychoanalizie: cecha charakterystyczna dla danej fazy rozwojowej. Konkretna
Norma osobista
Poczucie moralnego obowiązku do podjęcia określonego działania w konkretnej sytuacji.
Katamneza
Obserwacja, badania i opisywanie przypadku chorobowego, ma miejsce po ustępowaniu
Aha przeżycie
Gwałtowne i zaskakujące zrozumienie istoty, odkrycie lub uświadomienie sobie czegoś,
Czynności myślowe
Procesy poznawcze, umożliwiające jednostce między innymi zdobywanie wiedzy o otaczającym
Czynnik endogenny
Jeden z rodzajów czynników chorobotwórczych najczęściej wymienianych w psychopatologii i
Genogram
Genogram to technika stosowana w systemowej terapii rodzin, polegająca na
Uwaga selektywna
Proces polegający na ignorowaniu dużej liczby bodźców, które są nieistotne
Katharsis
Jedno z kluczowych zjawisk psychoterapii, posiadające właściwości terapeutyczne. Jego sednem
Błędne koło
Fenomen wzajemnego, niepożądanego nasilenia dwóch elementów zachowań lub sytuacji. Każdy
Złośliwy zespół neuroleptyczny
Podwyższona temperatura ciała, pocenie się, duszności, wahania ciśnienia, zaburzenia rytmu
Gużenie
Etap rozwoju mowy człowieka, kiedy małe dzieci wydają artykułowanie i
Wartości symboliczne
Określane również jako wartości kategorii “być”. Umożliwiają one realizację osobistych
Doświadczenie korektywne
Doświadczenie naprawcze ma miejsce, gdy pacjent spotyka się w trakcie
Hipnoza katartyczna
Początkowo metoda stosowana przez Zygmunta Freuda w celu uzyskania zmiany
Leki trójpierścieniowe
Jedna z grup leków przeciwdepresyjnych. Leki trójpierścieniowe hamują wychwyt zwrotny
Godność
Jako osobista cecha każdego człowieka oznacza wewnętrzne poczucie własnej wartości
Impulsywność
Impulsywność to skłonność do podejmowania nagłych, nieprzemyślanych działań. Osoba, która
Dwanaście kroków AA
Osiąganie trzeźwości krokami to program opracowany przez AA. Dwanaście kroków
Polaryzacja grupowa
Polaryzację Grupową opisał James Stoner, który na przekór intuicji odkrył,
Klaustrofobia
Klaustrofobia to fobia specyficzna która objawia sie lękiem przed zakmniętymi
Francis Galton
Angielski antropolog, statystyk i twórca współczesnej eugeniki to Francis Galton.
Wgląd
Jedno z kluczowych zjawisk w psychoterapii o właściwościach terapeutycznych. Oznacza
Diagnoza strukturalno-funkcjonalna
Diagnoza, która koncentruje się na patomechanizmach lub mechanizmach leżących u
Deluzja
Błędne, oderwane od rzeczywistości przekonania dotyczące siebie lub otoczenia, postrzegane
Obsesja
Jeden z rodzajów zaburzeń lękowych, który objawia się natrętnymi, irracjonalnymi
Rozumowanie probalistyczne
Dotyczy wpływu subiektywnej oceny prawdopodobieństwa skutków na trafność wnioskowania. Rozumowanie
Samowiedza
Kształtująca się na podstawie doświadczeń życiowych w oparciu o poczucie
Choroba sieroca
Zespół objawów zahamowania wzrostu jak i opóźnienia w rozwoju emocjonalnym
Skale inteligencji Weschlera
Najczęściej stosowane testy inteligencji to skale inteligencji Wechslera. David Weschler
Katatonia
Katatonia (znana także jako zespół katatoniczny) to zbiór symptomów typowych
Psychoza poporodowa
Ewoluuje u około 0,1-0,2% kobiet, przeważnie w okresie 2 tygodni
Efekt horoskopowy
Efekt Horoskopowy polega na skłonności do uznawania opisu złożonego ze
Schemat poznawczy
Podstawowy składnik wiedzy o rzeczywistości społecznej. Schemat poznawczy stanowi organizację
Nieletni
Odpowiedzialność karna osób małoletnich to termin prawny którego używa się
Efekt czystej ekspozycji
Efekt czystej ekspozycji polega na tym, że im częściej się
Neurony wielokomórkowe
Neurony wielokomórkowe to jeden z typów komórek zwojowych, których aksony
Kooperacja
Maksymalny pożytek wszystkich osób zaangażowanych poprzez współpracę.
Tremor
Inna nazwa to drżenie związane z alkoholem. Charakteryzuje się drżeniem
Eros
Jeden z instynktów obecnych od narodzin, obejmujący nie tylko instynkt
Grupa
Jest to jakaś liczba osób połączona w całość. Zespół jest
Sterowanie negatywne
Inaczej awersyjne to rodzaj oddziaływania społecznego, który ma na celu
Zapamiętywanie sensoryczne
Jeden z typów przechowywania informacji. Pamięć sensoryczna obejmuje gromadzenie wrażeń
Tożsamość społeczna
Identyfikacja jednostki z określonymi grupami społecznymi („my”), wobec których jednostka
Grupa społeczna
Grupa która składa się z większej liczby niż dwie, oddziałuje
Neurolingwistyka
Neuronalne podstawy mówienia to obszar badań graniczący pomiędzy psycholingwistyką a
Cyklotymia
Cyklotymia to jedno z zaburzeń nastroju, które charakteryzuje się cyklicznymi
Fazy życia rodzinnego
Wyróżniamy kilka faz w życiu rodziny: Faza prokreacji związana jest
Atrakcyjność interpersonalna
Atrakcyjność będąca wynikiem wielu elementów wpływających na sposób postrzegania nas
Zaburzenia orientacji przestrzennej
Objawiają się one brakiem orientacji w lewo i prawo na
Eudajmonizm
Cel etyczny i właściwa postawa życiowa, wywodząca się ze starożytności.
Neurony drobnokomórkowe
Neurony drobnokomórkowe to jeden z typów komórek zwojowych, których aksony
Terapia linii czasu
Metoda wywodząca się z programowania neurolingwistycznego, opierająca się na odkryciu,
Teoria doboru płciowego
Opracowana przez Karola Darwina. Miała na celu wyjaśnienie dziedziczenia i
Poczucie umiejscowienia kontroli
Poczucie umiejscowienia kontroli to zjawisko, które zostało opisane w latach
Neurony lustrzane
Neurony lustrzane to komórki nerwowe zlokalizowane w korze przedczołowej oraz
Delirium abstynencyjne
Majaczenie, które może wystąpić w wyniku nagłego odstawienia alkoholu lub
Libido
Forma energii psychicznej w psychoanalitycznej teorii popędów. Związana jest z
Konformizm
Konformizm to zjawisko, które polega na podporządkowaniu się jednostki do
Dysonans poznawczy
Dysonans Poznawczy – twórcą tego pojęcia jest Leon Festinger, który
Zegar biologiczny
Hipotetyczny mechanizm biologiczny kontroluje okresowe funkcje i stany organizmu. Zegar
Obserwacja
Forma metody diagnostycznej, która polega na badaniu zachowania pacjenta w
Eskalacja konfliktu
Intensywność konfliktu wzrasta podczas jego trwania
Deformacja
Deformacjami określamy niekorzystne zmiany w strukturze funkcjonowania, które pojawiają się
Encefalopatia Wernickego
Zagrażający życiu, ostry zespół neurologiczny, który składa się z zaburzeń
Zubożenie myślenia
Obserwacje z których wynika że pacjent podczas wypowiedzi ma ograniczenie
Flashback
Flashback to intruzywne wspomnienie, które nie tylko wywołuje wyraźne obrazy,
Nuda
Nuda cechuje się osłabieniem uwagi, brakiem zainteresowania działaniem oraz niedoborem
Związek przystosowany
Jest to relacja oparta na współpracy, w której partnerzy stworzyli
Ostra depresja
Ostry epizod depresyjny, cechuje się dużo większą liczbą symptomów w
Nadmierna senność
Inaczej hipersomnolencja. Jest to zaburzenie, w którym pacjent doświadcza nadmiernej
Nikotyna
Nikotyna to substancja psychoaktywna obecna w różnych gatunkach tytoniu oraz
Insulina
Hormon wytwarzany przez trzustkę. Insulina odgrywa rolę w regulacji uczucia
Cecha psychiczna
Możliwa do jednoznacznego określenia, stosunkowo trwała właściwość zachowania danej osoby,
Nadmierne pobudzenie
Nadmierne pobudzenie to jeden z trzech zestawów kryteriów używanych do
Efekt izolacji
Efekt izolacji, znany również jako fenomen Kolhera-Restorffa, polega na tendencji
Afiliacja
Afiliacja to dążenie do nawiązywania i utrzymywania kontaktów społecznych, które
Cykl przemocy
Badania pokazują, że w związkach, gdzie kobiety doświadczają przemocy fizycznej