Słownik psychologiczny
Chcesz poznać terminy, które używa się na co dzień w psychologii? Sprawdź nasz słownik psychologiczny – zbieramy w nim te słowa i wyrażenia, które możesz usłyszeć, a może dowiesz się czegoś nowego? Nie czekaj, nasza encyklopedia stoi przed Tobą otworem!
Poczucie umiejscowienia kontroli
Poczucie umiejscowienia kontroli to zjawisko, które zostało opisane w latach
Wyuczona bezradność
Pesymistyczne podejście, które przejawia się przypisywaniem przyczyn niekorzystnych wydarzeń stałym
Efekt społecznych oczekiwań
Efekty społecznych oczekiwań przedstawiają nasze skłonności do prezentowania się w
Funkcjonalny rezonans magnetyczny
Metoda neuroobrazowania mózgu to Funkcjonalny rezonans magnetyczny (ang. functional Magnetic
Schemat poznawczy
Podstawowy składnik wiedzy o rzeczywistości społecznej. Schemat poznawczy stanowi organizację
Trauma
Inaczej rodzaj urazu psychicznego, zazwyczaj wywołany nagłym, silnym zdarzeniem np.
Heurystyka „jak to czuję”
Opieranie się na aktualnym nastroju przy wydawaniu i decydowaniu trudnych
Indukcja
Drugi etap hipnozy w podejściu Ericksonowskim, który pełni rolę wprowadzenia
Uprzedzenie
Najczęściej negatywne nastawienie do członków określonej grupy społecznej wyłącznie z
Infrahumanizacja
Łagodniejsza forma dehumanizacji, czyli traktowanie członków niektórych grup społecznych jako
Efekt czystej ekspozycji
Efekt czystej ekspozycji polega na tym, że im częściej się
Ewaluacja
Określenie wartości; drugie w węższym znaczeniu: lek, program, seria eksperymentów,
Agnozja
Agnozja to zaburzenie polegające na utracie zdolności do świadomego rozpoznawania
Aleksja
Niemożliwość do rozpoznawania i rozumienia słów jak i pisemnych tak
Nadmierna senność
Inaczej hipersomnolencja. Jest to zaburzenie, w którym pacjent doświadcza nadmiernej
Odruch
Nieświadoma reakcja ciała wywołana przez konkretny bodziec.
Cykl przemocy
Badania pokazują, że w związkach, gdzie kobiety doświadczają przemocy fizycznej
Sztywność myślenia
Jest definiowana jako trudność w dokonaniu zmiany dotychczasowego sposobu postrzegania,
Ostracyzm
Odrzucenie osoby z drużyny na wskutek grupy społecznej.
Samoocena najniższa
Jest to ocena siebie w danej sytuacji, bazująca głównie na
Dwanaście kroków AA
Osiąganie trzeźwości krokami to program opracowany przez AA. Dwanaście kroków
Atrybucje
Fritz Heider był twórcą teorii atrybucji. W 1958 roku jako
Uległość
Podporządkowanie się innym osobom na ich prośby lub sugestie. W
Impulsywność
Impulsywność to skłonność do podejmowania nagłych, nieprzemyślanych działań. Osoba, która
Spirala przemocy
Koncepcja, według której agresywne zachowania mają tendencję do utrwalania się
Wartości symboliczne
Określane również jako wartości kategorii “być”. Umożliwiają one realizację osobistych
Tożsamość społeczna
Identyfikacja jednostki z określonymi grupami społecznymi („my”), wobec których jednostka
Efekt horoskopowy
Efekt Horoskopowy polega na skłonności do uznawania opisu złożonego ze
Osobowość dogmatyczna
Charakteryzuje osoby, które przypisują szczególne znaczenie źródłom, z których pochodzą
Dysonans podecyzyjny
Polega na próbie redukcji dysonansu odczuwanego po podjęciu decyzji poprzez
Behawioryzm
Podejście do psychologii oparte na badaniu obiektywnych faktów, które można
Wundt Wilchem
Niemiecki filozof, fizjolog i psycholog Wilchem Wundt (1832-1920), uważano że
Błędne koło
Fenomen wzajemnego, niepożądanego nasilenia dwóch elementów zachowań lub sytuacji. Każdy
Item
Pojęcie zapożyczone z języka angielskiego, często używane w żargonie naukowym.
DSM-5
Klasyfikacja DSM-5, opracowana przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, jest najnowszą edycją
Inteligencja
Inteligencję można określić jako właściwość psychiki odpowiedzialną za efektywność przebiegu
Przepracowanie
Dotyczy omówienia problemów napotkanych przez klienta i psychoterapeutę, jakie można
Modelowanie
Metoda przyswajania wiedzy przez obserwację zachowań innych osób, znana również
Funkcje motoryczne
Funkcjami motorycznymi organizmów nazywamy zdolności m. in. do lokomocji, czy
Role płci
Oczekiwania i reguły podzielane przez ogół społeczeństwa, które dotyczą właściwych
Wzmacnianie negatywne
Często rozumiane jako reperkusje, to postrzegane jako nieprzyjemne, niekorzystne efekty
Idealizacja
Idealizacja to mechanizm psychiczny, który polega na przedstawianiu lub opisywaniu
Neurony wielokomórkowe
Neurony wielokomórkowe to jeden z typów komórek zwojowych, których aksony
Uogólnianie
Operacja umysłowa wynikająca z analizy i syntezy, polegająca na łączeniu
Terapia Ericksonowska
Forma psychoterapii oparta na założeniu, że człowiek ma naturalną zdolność
Polaryzacja grupowa
Polaryzację Grupową opisał James Stoner, który na przekór intuicji odkrył,
Diagnoza strukturalno-funkcjonalna
Diagnoza, która koncentruje się na patomechanizmach lub mechanizmach leżących u
Derefleksja
Derefleksja to technika stosowana w celu radzenia sobie z nadmiernym
Czynnik wzrostu nerwów
Inaczej NGF. Czynnik wzrostu nerwów wspomaga – jak sama nazwa
Motoryka mała
Inaczej motoryka rąk. Odnosi się do sprawności ruchowej rąk, obejmującej
Psychologia kliniczna
Obszar psychologii, który skupia się na zrozumieniu i opisie również
Nastawienie do marki
Czynnik istotny przy świadomym wyborze produktu przez konsumenta. Konsument wkłada
Ambiwalencja
Ambiwalencja to zjawisko, w którym uczucia przeciwstawne skierowane są ku
Bierny
Nieczynny, pasywny, w spoczynku. Osoba charakteryzująca się postawą kogoś, kto
Lateralizacja
Lokalizowanie aparatów w mózgu to proces który odpowiada za wybrane
Rozwój Praksji
Charakterystyczny rozwój dla ludzkiego gatunku to celowy ruch do wykonania
Amnezja
Amnezja, czyli utrata pamięci, może być spowodowana przez uszkodzenia różnych
Opóźnienie rozwoju
Nierównomierność między wiekiem dziecka a poziomem jego sprawności psychofizycznej, objawiająca
Socjotechniki
Manipulacja lub perswazja to socjotechniki które wpływają na drugą osobę
Odsłonięcie myśli
Odsłonięcie myśli to objaw pozytywny, zwany również objawem wytwórczym, który
Przemoc seksualna
Kategoria przemocy powiązany z uczestnictwem agresji seksualnej, postrzeganej jako zachowania
Nikotyna
Nikotyna to substancja psychoaktywna obecna w różnych gatunkach tytoniu oraz
Dysocjacja
Dysocjacja to oddzielanie czynności umysłowych od świadomości Podczas tego stanu
Deformacja
Deformacjami określamy niekorzystne zmiany w strukturze funkcjonowania, które pojawiają się
Hormony
Hormony to związki chemiczne wydzielane przez gruczoły do krwi, skąd
Kooperacja
Maksymalny pożytek wszystkich osób zaangażowanych poprzez współpracę.
Samoocena dojrzała
Jest to najwyższy poziom oceny siebie, osiągany poprzez umiejętność obiektywnego
Zachowanie prospołeczne
Oznacza każde działanie podejmowane z intencją korzyści dla innych.
Afonia
Afonia to stan bezgłosu, czyli utrata mowy lub jej bezdźwięczność,
Teoria doboru płciowego
Opracowana przez Karola Darwina. Miała na celu wyjaśnienie dziedziczenia i
Psychoza poporodowa
Ewoluuje u około 0,1-0,2% kobiet, przeważnie w okresie 2 tygodni
Syndrom młodego mężczyzny
Mężczyźni w wieku 15-29 lat dokonują zachowania o charakterze rozrywkowym
Objawy psychotyczne
Objawy psychotyczne to symptomy wskazujące na utratę kontaktu z rzeczywistością.
Zaprzeczanie
Obrona siebie przed nieprzyjemną rzeczywistością poprzez niezauważanie jej to jeden
Trans
Element przeżycia hipnozy trwający od 15 do 20 minut, charakteryzujący
Katapleksja
Nagła utrata napięcia mięśniowego, która prowadzi do upadku.
Cecha psychiczna
Możliwa do jednoznacznego określenia, stosunkowo trwała właściwość zachowania danej osoby,
Złośliwy zespół neuroleptyczny
Podwyższona temperatura ciała, pocenie się, duszności, wahania ciśnienia, zaburzenia rytmu
Gużenie
Etap rozwoju mowy człowieka, kiedy małe dzieci wydają artykułowanie i
Czynnik endogenny
Jeden z rodzajów czynników chorobotwórczych najczęściej wymienianych w psychopatologii i
Insomnia
Bezsenność to nazwa pochodząca z języka łacińskiego i przedstawia połączenie
Introwersja
Cecha przeciwna ekstrawersji, charakteryzująca się tendencją do skupiania uwagi i
Stabilność emocjonalna
Cecha osobowości, będąca częścią sfery emocjonalnej człowieka, ściśle związana z
Poczucie własnej skuteczności
Poczucie własnej skuteczności (znane również jako poczucie sprawczości) zostało wprowadzone
Epilepsja
Objawem zaburzenia czynności bioelektrycznej komórek mózgowych są napady padaczkowe które
Amnezja dysocjacyjna
Jest to zaburzenie polegające na nasilonej utracie pamięci, która nie
Ocena rozwoju intelektualnego
Ocena poziomu funkcjonowania podstawowych procesów poznawczych, które warunkują rozumienie, naukę
Sadomasochizm
Forma zaburzenia preferencji seksualnych, mający w sobie cechy masochizmu i
Indeks podobieństwa
Opracowany przez Roberta Kleine i Jerome’a Kernana w badaniach dotyczących
Tożsamość płciowa
Oznacza płeć, z którą dana osoba się identyfikuje i w
Eudajmonizm
Cel etyczny i właściwa postawa życiowa, wywodząca się ze starożytności.
Grafem
Jedna litera w alfabecie
Efekt gafy
Efekt gafy opisuje sytuację, w której popełniony przez kogoś błąd
Negatywizm
Negatywizm to opór, który może przybierać formę czynnego lub biernego
Obserwacja
Forma metody diagnostycznej, która polega na badaniu zachowania pacjenta w
Bigoteria
Oznacza przesadne, nadmierne i okazywane na pokaz praktykowanie religii, przy
Klasyczna teoria decyzji
Opisuje zachowanie idealnego, doskonale racjonalnego decydenta w warunkach wyboru jednej
Zapamiętywanie celowe
Jeden z typów pamięci, nazywany także pamięcią intencjonalną. Pamięć celowa
Ja
Pojęcie, które może odnosić się zarówno do własnego ciała (razem
Delirium abstynencyjne
Majaczenie, które może wystąpić w wyniku nagłego odstawienia alkoholu lub
Frustracja
Doświadczany jako nieprzyjemny stan emocjonalny wynikający z braku możliwości zaspokojenia
Błędne określenie źródła
Błędne przypisanie źródła naszych wspomnień. Przykładem może być przekonanie, że
ID
Element struktury osobowości stanowiący pierwotny składnik podświadomości, złożony z biologicznych
Oksytocyna
Hormon produkowany przez tylny płat przysadki mózgowej. Oksytocyna reguluje skurcze
Neurolingwistyczne programowanie
Koncepcja umysłu, zaburzeń i psychoterapii powstała w latach siedemdziesiątych XX
Myślenie logiczne
Myślenie zgodnie z prawami logiki, w którym zachodzi wyraźne uczłonowanie
Atrybucje w służbie ego
Interpretowanie własnych osiągnięć jako efekt posiadania specyficznych zdolności wewnętrznych oraz
Interakcje społeczne
Wpływanie jednostek na siebie nawzajem w czasie bezpośredniego kontaktu
Hedonizm
Cel etyczny i właściwa postawa życiowa, pochodząca ze starożytności. Według
Fanatyzm
Nieracjonalny zapał, bezrefleksyjne podejście lub ślepe posłuszeństwo wobec określonej ideologii,
Rozumowanie probalistyczne
Dotyczy wpływu subiektywnej oceny prawdopodobieństwa skutków na trafność wnioskowania. Rozumowanie
Wiara w sprawiedliwy świat
Jedna z form przypisywania przyczyn polegająca na wierzeniu, że złe
Myślenie wyobrażeniowo-pojęciowe
Operacje myślowe dokonane są na materiałach wyobrażeniowi- pojęciowym reprezentacji zdarzeń,
Pica
Pica to zachowanie utrzymujące się przez co najmniej miesiąc i
Egotyzm
Kierowanie na siebie całej uwagi w sprawach zdrowotnych jak i
Grupa
Jest to jakaś liczba osób połączona w całość. Zespół jest
Norma powinnościowa
Określa, co człowiek powinien zrobić w danej sytuacji – jakie
Efekt jednorodności grupy obcej
Efekt ten polega na odbieraniu członków grupy obcej jako bardziej
Unikanie źródła karania
Jest to jedno z naturalnych zjawisk wynikających z negatywnych wzmocnień.
Komisurotomia
Komisurotomia to zabieg psychochirurgiczny który polega na przecięciu spoidła wielkiego
Nadwrażliwość
Indywidualna cecha organizmu, polegająca na nadmiernie intensywnej reakcji na wybrane
Projekcja
Mechanizm obronny, który polega na przypisywaniu własnych, niepożądanych myśli, przekonań
Dysfazja
Łagodne lub przejściowe trudności w mowie, czasami termin ten bywa
Interwencja
Forma natychmiastowej pomocy psychologicznej, zazwyczaj skierowanej do osoby znajdującej się
Świadomość
Myślenie, doświadczenie emocji i to co jest obiektem spostrzegania to
Tanatos
Drugi z instynktów (po Erosie) obecnych od narodzin. Thanatos obejmuje
Neuron
Komórka nerwowa to podstawowa jednostka strukturalna, funkcjonowania układu nerwowego, jest
Libido
Forma energii psychicznej w psychoanalitycznej teorii popędów. Związana jest z
Fobia
Fobia to termin pochodzący z greki (phobia), oznaczający lęk, strach
Neurastenia
Amerykański neurolog – George Beard wprowadził w 1869 roku pojęcie
Sprawność operacji umysłowych
Jest odzwierciedlona przez zdolność efektywnego przeprowadzania podstawowych procesów myślowych, takich
Efekt odniesienia do ja
Efekt ten to zjawisko, według którego znacznie łatwiej zapamiętujemy dane,
Samoświadomość
Jest to forma samopoznania. Samoświadomość oznacza świadomość własnego istnienia, umożliwiającą
Cukrzyca
Choroba związana zbyt niskim poziomem insuliny – hormonu, który umożliwia
Nadmierne pobudzenie
Nadmierne pobudzenie to jeden z trzech zestawów kryteriów używanych do
Diagnoza
Ocena obecnego stanu pacjenta, wykonywana w celu określenia odpowiedniej formy
Cnota
W tradycyjnej psychoanalizie: cecha charakterystyczna dla danej fazy rozwojowej. Konkretna
Psychodrama
Metoda terapeutyczna stworzona przez Jacoba L. Moreno. W pierwotnej wersji
Czynniki wyższego celu
W wielopoziomowych teoriach cechowych tzw. superczynniki, czyli twory powstające na
Efekt Zeigarnik
Efekt Zeigarnik to efekt, który został nazwany na część Blumy
Piromania
Piromania, znana również jako patologiczne podpalanie, to zaburzenie zaliczane do
Dyslalia
Dyslalia to ogólny termin odnoszący się do różnych form wad
Okres sensytywny
Okres opisywany przez psycholingwistów jako czas szczególnej wrażliwości dziecka na
Osobowość altruistyczna
Cechy osobowości wpływające na gotowość do udzielania pomocy innym.
Cel społeczny
Cel, do którego zmierza jednostka lub grupa, aby zaspokoić określone
Efekt ślepej plamki
Efekt ślepej plamki opisuje tendencję danej osoby do tego, by
Fazy życia rodzinnego
Wyróżniamy kilka faz w życiu rodziny: Faza prokreacji związana jest
Teoria Pola
bazujący na szerokich podstawach wachlarz teorii, które koncentrują się na
Nieletni
Odpowiedzialność karna osób małoletnich to termin prawny którego używa się
Czynnik psychogenny
Jeden z czynników patogennych, wyróżnianych w psychopatologii i psychiatrii. Czynnik
Dyspraksja
Choroba, która powoduje trudności w poruszaniu się. Dotyczy około 10%
Substytucja
Jeden z mechanizmów obronnych polegający na zastępowaniu nie zrealizowanych celów
Godność
Jako osobista cecha każdego człowieka oznacza wewnętrzne poczucie własnej wartości
Bradyleksja
Nieprawidłowo wolne czytanie. Termin ten odnosi się do przypadków, w
Genogram
Genogram to technika stosowana w systemowej terapii rodzin, polegająca na
Odpamiętywanie
Czynność pamięciowa opierająca się na wcześniej zapamiętanych informacjach. Przypomnienie następuje
Genetyka
Dział nauki badający kwestie zmienności organizmów i dziedziczność, zależne od
Agnozja asocjacyjna
Agnozja asocjacyjna to forma agnozji, w której trudności w rozpoznawaniu
Potrzeba seksualna
Aspekt ciała ludzkiego, który odnosi się do okresowego doświadczania specyficznego
Dewiacja
Dewiacja oznacza odchylanie się od normy bądź standardu, natomiast samo
Analiza
Koncepcja psychologiczna opracowana przez Erica Berne’a. Bazuje na teorii osobowości,
Katamneza
Obserwacja, badania i opisywanie przypadku chorobowego, ma miejsce po ustępowaniu
Tożsamość
Termin odnoszący się do świadomości. Tożsamość jest związana z pragnieniem
Ostre majaczenie
Natychmiastowe, lecz krótkoterminowe zaburzenia świadomości wywodzące się z zaburzeń metabiolicznych
Dendryt
Dendryt to rozgałęziona wypustka neuronu, która zwęża się ku końcowi.
Arteterapia
Arteterapia (znana także jako arterapia, artterapia, artoterapia, plastykoterapia, terapia malarska,
Adoracja
Jest to szczególna forma uczucia, która wywołuje popęd płciowy, polegająca
Hipoteza sprawiedliwego świata
Hipoteza sprawiedliwego świata, znana również jako zjawisko sprawiedliwego świata, jest
Aha przeżycie
Gwałtowne i zaskakujące zrozumienie istoty, odkrycie lub uświadomienie sobie czegoś,
Skrypt życiowy
Pojęcie pochodzące z analizy transakcyjnej. Odnosi się do ogólnych przekonań
Zapamiętywanie
Jest to jedna z kluczowych faz procesów pamięciowych. Polega na
Zaniedbywanie emocjonalne dziecka
Jawne ignorowanie dziecka, okazywanie mu obojętności objawia się w skrajnych
Bierność społeczna
Cecha osobowościowa, która objawia się brakiem zainteresowania i obojętnością wobec
Flashback
Flashback to intruzywne wspomnienie, które nie tylko wywołuje wyraźne obrazy,
Wielka piątka
Pięcioczynnikowy model osobowości w skrócie wielka piątka (ang. Big Five)
Opiaty
Grupa substancji chemicznych, pozyskanych z maku lekarskiego lub jego pochodnych.
Autostygmatyzacja
Autostygmatyzacja (zwana także samonapiętnowaniem) to proces wewnętrznego przyjęcia i odniesienia
Schemat społeczny
Podstawowy składnik wiedzy o świecie społecznym. Są to wszelkie zorganizowane
Cyklotymia
Cyklotymia to jedno z zaburzeń nastroju, które charakteryzuje się cyklicznymi
Dylemat dóbr publicznych
Dylemat społeczny, polegający na zjawisku postrzegania przez wszystkie osoby potrzeby
Natręctwa
Natręctwa to przymusowe i powtarzające się myśli lub tendencje do
Rozszczepienie
Pojęcie pochodzące z klasycznej teorii psychoanalitycznej, będące częścią mechanizmów obronnych.
Abstrahowanie
Operacja umysłowa będąca wynikiem analizy i syntezy, polegająca na wyodrębnieniu
Neuroprzekaźnik
Neuroprzekaźnik to substancja chemiczna obecna w układzie nerwowym człowieka, która
Synkinezja
Pojawianie się niepotrzebnych, nadmiernych ruchów podczas wykonywania czynności motorycznych.
Naiwna koncepcja percepcji
Model, który pomija problem przekształcania danych zmysłowych na dane umysłowe.
Inteligencja przestrzenna
Jest opisywana poprzez poziom zdolności myślenia wizualnego w kategoriach kształtów
Zło jest silniejsze od dobra
Ludzie silniej reagują na sytuacje negatywne niż pozytywne mimo że
Dekompensacja psychotyczna
Krótkotrwałe, tymczasowe, pojawiające się najczęściej w sytuacjach kryzysowych zaburzenie przystosowawcze
Bezpłodność
Niezdolność do pełnienia funkcji partnera w rozmnażaniu płciowym. U kobiet
Estymacja
Estymacja w nieformalnym użyciu odnosi się do próby zdroworozsądkowego odgadnięcia
Anozognozja
Anozognozja to termin używany do opisania sytuacji, w której osoba
Ja idealne
Oznacza to, jaką osobą człowiek pragnie być. Ja idealne, jeśli
Diada
Dwie osoby w grupie.
Dyskryminacja
Szykanowanie członków różnych grup, których powodem jest ich przynależność do
Zubożenie myślenia
Obserwacje z których wynika że pacjent podczas wypowiedzi ma ograniczenie
Hipnoza katartyczna
Początkowo metoda stosowana przez Zygmunta Freuda w celu uzyskania zmiany
Nuda
Nuda cechuje się osłabieniem uwagi, brakiem zainteresowania działaniem oraz niedoborem
Wzmacnianie pozytywne
Często nazywane także gratyfikacją, to postrzegane jako pozytywne i pożądane
Ugodowość
Ugodowość to jedna z cech wielkiej piątki oznaczająca tendencję do
Sterowanie negatywne
Inaczej awersyjne to rodzaj oddziaływania społecznego, który ma na celu
Nekrofilia
Nazwa „nekrofilia” wywodzi się od łacińskich słów „nekros” (martwy) oraz
Ignorancja
Okazywanie braku zainteresowania wobec wydarzenia, zachowania lub sytuacji uznawanej przez
David Wechsler
David Wechsler – amerykański psycholog, urodzony w 1896 roku. Twórca
Tremor
Inna nazwa to drżenie związane z alkoholem. Charakteryzuje się drżeniem
Neurony drobnokomórkowe
Neurony drobnokomórkowe to jeden z typów komórek zwojowych, których aksony
Samowiedza
Kształtująca się na podstawie doświadczeń życiowych w oparciu o poczucie
Pobudzenie psychoruchowe
Pobudzenie psychoruchowe, zwane również nadpobudliwością psychoruchową, polega na intensyfikacji aktywności
Baragnozja
Brak zdolności do prawidłowego oceniania wagi podnoszonych przedmiotów. Zwykle wynika
Czynności myślowe
Procesy poznawcze, umożliwiające jednostce między innymi zdobywanie wiedzy o otaczającym
Efekt konfirmacji
Efekt Konfirmacji (nazwany również błędem konfirmacji lub efektem potwierdzenia) odkrył
Sumienność
Cecha osobowościowa, która wskazuje na specyficzny sposób podejścia danej osoby
Okres latencji
Okres w rozwoju psychoseksualnym człowieka. Faza latencji charakteryzuje się oddaleniem
Dążenie do samorealizacji
Podstawowa skłonność kierująca działaniem człowieka, umożliwiająca zaspokajanie własnych potrzeb i
Dysgrafia
Kompikacje w opanowaniu poprawnej formy graficznej pisma. Termin ten był
Czynności pomyłkowe
Czynność, w której osoba chce wypowiedzieć dane słowo, a wypowiada
Skale inteligencji Weschlera
Najczęściej stosowane testy inteligencji to skale inteligencji Wechslera. David Weschler
FAS
FAS to zespół płodowy alkoholowy.
Rotacyzm
Bardzo często można spotkać dzieci w wadą wymowy. Błędem rodzica
Zespół Otella
Inaczej nazywana paranoją alkoholową, prowadząca do chorobliwej zazdrości u osoby
Leki przeciwpsychotyczne
Inaczej neuroleptyki, są to leki łagodzące objawy psychotyczne, stosowane głównie
Szklany sufit
Dyskryminacja kobiet to pojęcie które określa nieformalne ograniczenie kobiet w
Intuicja
Pojęcie odnoszące się do przekonań i przeczuć wewnętrznych dotyczących określonych
Interpretacja
Podstawowa metoda pracy psychoanalityka. Jej celem jest uświadomienie nieświadomych treści
Zachowania wiążące
Aby kształtować i podtrzymywać relacje między dwoma osobami są wykonywane
Antycypacja
Antycypowanie, przypuszczanie lub prognozowanie tego, co ma się wydarzyć, jeszcze
Instynkt
Automatycznie aktywowane skłonności do określonych zachowań poprzez bodźce wyzwalające i
Urojenia
Myślenia zaburzenia treści, fałszywe przekonania sprzeczne z osobistym doświadczeniem, utrzymujące
Ostra depresja
Ostry epizod depresyjny, cechuje się dużo większą liczbą symptomów w
Giętkość myślenia
Określa się przez łatwość w zmianie dotychczasowego sposobu postrzegania, przedstawianiu,
Teratogeny
Bodźce niegenetyczne mające niekorzystny wpływ na płód, który jest w
Organizowanie grup
Jedna z kluczowych zdolności wchodząca w skład inteligencji społecznej, polegająca
Regresja
Oznacza powrót do zachowań typowych dla wcześniejszego etapu rozwoju. Zjawisko
Afazja Wernickiego
Afazja Wernickiego, znana również jako afazja czuciowa, to zaburzenie mowy,
Ekspresja emocjonalna
Ekspresja emocjonalna to zdolność do wyrażania emocji, która jest przedmiotem
Tetraplegia
Innymi słowami, porażenie czterokończynowe, jest to schorzenie opierający się na
Francis Galton
Angielski antropolog, statystyk i twórca współczesnej eugeniki to Francis Galton.
Burza mózgów
Metoda rozwiązywania problemów w grupie, polegająca na przykład na siedzeniu
Fazy rozwoju alkoholizmu
Schematy rozwoju alkoholowej choroby, które przedstawił E.M. Jelinek na podstawach
Hormony nadnerczy
Hormony produkowane przez korę nadnerczy oraz rdzeń nadnerczy. Substancje hormonalne
Systematyczna desensytyzacja
Koncepcja behawiorystyczna wywodzi się z metod terapeutycznych, została opracowana przez
Insulina
Hormon wytwarzany przez trzustkę. Insulina odgrywa rolę w regulacji uczucia
Homeostaza
Homeostaza, pojęcie wprowadzone przez fizjologa Waltera B. Cannona, odnosi się
Integracja społeczna
Należenie do grupy, aktywny udział w kontaktach społecznych oraz identyfikowanie
Testosteron
Hormon płciowy, należący do androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Testosteron
Zobojętnienie uczuciowe
Całkowity brak odczuwania emocji lub ich zauważalne ograniczenie (nazywamy to
Identyfikacja introjekcyjna
Pojęcie z teorii relacji z obiektem. Identyfikacja introjekcyjna, obok identyfikacji
Zespół stresu pourazowego
Innymi słowami PTSD. Stany lękowe występujące po traumatycznym i wyczerpującym
Genotyp
Genotyp to kompletna pula genów każdego indywidualnego organizmu. Genotyp zawiera
Neuroobrazowanie
Metoda śledzenia metabolicznych zmian nerwowych komórek to metoda która monitoruje
Mutyzm
Całkowity brak aktywnej mowy, pojawiający się w przypadku braku organicznego
Kleptomania
Jest to rzadkie zaburzenie, w którym pacjent nie potrafi powstrzymać
Ewolucyjna teoria snu
Ewolucyjna teoria snu zakłada, że pierwotną funkcją snu jest oszczędzanie
Kondensacja
Kondensacja to pojęcie używane w psychoanalitycznej analizie marzeń sennych. Jest
Wgląd
Jedno z kluczowych zjawisk w psychoterapii o właściwościach terapeutycznych. Oznacza
Zapamiętywanie sensoryczne
Jeden z typów przechowywania informacji. Pamięć sensoryczna obejmuje gromadzenie wrażeń
Uniwersalność emocji
Oznacza to, że wyrażanie emocji za pomocą mimiki twarzy jest
Związek przystosowany
Jest to relacja oparta na współpracy, w której partnerzy stworzyli
Superwizja
Forma kształcenia w zakresie psychoterapii, polegająca na omawianiu przebiegu prowadzonego
Manieryzmy ruchowe
Dziwne, sytuacyjnie niewłaściwe i trudne do zrozumienia dla innych gesty
Terapia długoterminowa
Długotrwała terapia, trwająca na przykład kilka lat, mająca na celu
Eutanazja
Eutanazja polega na zakończeniu życia osoby na jej własną prośbę
Afazja Broki
Afazja Wernickiego, nazywana również afazją czuciową, to zaburzenie mowy, które
Zapamiętywanie myślowe
Jeden z typów przechowywania informacji. Pamięć intelektualna dotyczy gromadzenia własnej
Pesymizm
Pesymizm, polega na tym, że skupiamy się na negatywnych obliczach
Język sieci
Język codzienny typowy dla użytkowników internetu, zwłaszcza młodszych osób, których
Iluzja
Inaczej złudzenie. Iluzja to fałszywe wrażenie dotyczące istnienia danej rzeczy
Czynnik somatogenny
Jeden z czynników chorobotwórczych, wymienianych w psychopatologii i psychiatrii. Czynnik
Deluzja
Błędne, oderwane od rzeczywistości przekonania dotyczące siebie lub otoczenia, postrzegane
Katatonia
Katatonia (znana także jako zespół katatoniczny) to zbiór symptomów typowych
Rozproszenie odpowiedzialności
Dezintegracja odpowiedzialności (znane również jako dyfuzja odpowiedzialności, efekt widza czy
Objawy konwersyjne
Intensywne objawy neurotyczne, które prowadzą do zakłócenia lub utraty określonej
Zręczność
Jedna z podstawowych funkcji psychicznych, definiowana przez poziom efektywności w
Leki trójpierścieniowe
Jedna z grup leków przeciwdepresyjnych. Leki trójpierścieniowe hamują wychwyt zwrotny
Ofidiofobia
Ofidiofobia to fobia specyficzna która objawia się lękiem przed wężami.
Encefalopatia Wernickego
Zagrażający życiu, ostry zespół neurologiczny, który składa się z zaburzeń
Neuron ruchowy
Komórka nerwowa, która jest pobudzana przez inne komórki nerwowe i
Gniew
Emocjonalna reakcja wywołana przez ludzi stanowi zagrożenie, przeszkodę albo atak
Uwaga selektywna
Proces polegający na ignorowaniu dużej liczby bodźców, które są nieistotne
Engram
Engram to termin używany w neuropsychologii do opisania fizycznej reprezentacji
Rozproszenie
Określenie stosowane w psychoanalitycznej analizie marzeń sennych. Rozproszenie to mechanizm
Panika
Momentalny i wszechogarniający lęk o bardzo dużej intensywności, który wywołuje
Obrona percepcyjna
Pojęcie związane z psychoanalityczną teorią osobowości, używane do opisu procesu
Osobowość autorytarna
Charakteryzuje osoby zbytnio podporządkowujące się autorytetom, chłodne i bezrefleksyjne wobec
Abulia
Abulia jest rozumiana jako zmniejszenie zdolności do podejmowania działań lub
Zaniedbywanie
Niewypełnianie obowiązków powiązanych z opieką takich jak głodzenie, niepodawanie leków,
Opakowanie
Opakowanie to przedmiot, w którym dany produkt jest zapakowany. Ma
Lateralizacja nieustalona
Brak przewagi jednej strony ciała objawia się jako oburęczność, obuoczność
Klaustrofobia
Klaustrofobia to fobia specyficzna która objawia sie lękiem przed zakmniętymi
Neurony lustrzane
Neurony lustrzane to komórki nerwowe zlokalizowane w korze przedczołowej oraz
Katharsis
Jedno z kluczowych zjawisk psychoterapii, posiadające właściwości terapeutyczne. Jego sednem
Katalepsja
Katalepsja (znana również jako giętkość woskowa) to stan, w którym
Ból
Negatywne wrażenie wywołane przez określoną formę stymulacji fizycznej. Stanowi przeciwieństwo
Flow
Głębokie zaangażowanie w czynność wykonywaną np, malowanie bądź nauka jest
Język matczyny
Inaczej mowa niemowlęca, „baby talk” lub mowa skierowana do dziecka.
Instrukcja maskująca
Kontrolowana procedura stosowana w celu utrzymania wiarygodności psychologicznej badania, używana
Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN)
Fragment układu nerwowego, obejmująca mózgowie i rdzeń kręgowy. Ośrodkowy układ
Nawyk
Nawyk to nabyty w wyniku powtarzania jakiejś czynności, wzorzec zachowania
Inteligencja emocjonalna
Podstawą inteligencji emocjonalnej jest zdolność obserwowania, rozumienia i kontrolowania własnych
Efekt izolacji
Efekt izolacji, znany również jako fenomen Kolhera-Restorffa, polega na tendencji
Zespół opuszczonego gniazda
Jest to oznaka zakłóceń, rozluźnienia i rozpadu więzi między partnerami.
Zegar biologiczny
Hipotetyczny mechanizm biologiczny kontroluje okresowe funkcje i stany organizmu. Zegar
Przemieszczenie agresji
Kierowanie agresji na coś lub kogoś innego, wiąże się z
Depresja poporodowa
Około 20% kobiet po porodzie doświadcza depresji poporodowej o umiarkowanym
Doświadczenie korektywne
Doświadczenie naprawcze ma miejsce, gdy pacjent spotyka się w trakcie
Nacjonalizm
Patriotyzm to ideologia która mówi że dla osoby i społeczeństwa
Czynności pamięciowe
Procesy, powiązane z funkcjonowaniem pamięci człowieka. Podstawowe czynności pamięciowe to
Dysonans poznawczy
Dysonans Poznawczy – twórcą tego pojęcia jest Leon Festinger, który
Efekt Wegnera
Efekt Wegnera to paradoksalne procesy kontroli umysłowej. To zjawisko wyjaśnia
Obsesja
Jeden z rodzajów zaburzeń lękowych, który objawia się natrętnymi, irracjonalnymi
Atrakcyjność interpersonalna
Atrakcyjność będąca wynikiem wielu elementów wpływających na sposób postrzegania nas
Afekt
Intensywna i silna emocja powodująca istotne, choć krótkotrwałe zmiany w
Atawizm
Atawizm (odwrócenie, powrót) to termin określający ponowne pojawienie się cechy,
Hipokamp
Hipokamp to struktura mózgowa, będąca częścią układu limbicznego, zlokalizowana w
Holizm
Holistyczne podejście do struktury osoby zakłada, że jednostka jest całością,
Zaburzenie organiczne
Dysfunkcje psychiczne i emocjonalne biorące się z nieprawidłowości struktury narządów
Pedofilia
Forma parafili seksualnej charakteryzująca się w tendencji do podejmowania zachowań
Histamina
Histamina to neuroprzekaźnik o działaniu pobudzającym, który jest powiązany z
Algorytm
Algorytm jest niezawodnym i precyzyjnym opisem, który prowadzi do wykonania
Rozwój psychoruchowy
Na świecie istnieją różne metody oceniania rozwoju psychoruchowego, w wyniku
Psychopatologia
Dyscyplina zajmująca się badaniem zaburzeń psychicznych i emocjonalnych. Psychopatologia to
Ból przewlekły
Intensywny, długotrwały i nieuleczalny ból. Powstaje na skutek czynników wewnętrznych
Interwencja kryzysowa
Interwencja kryzysowa jest stosowana u osób, które doświadczyły nagłego i
Myślenie sensoryczno-motoryczne
Myślenie, zachodzi w toku spostrzegania różnych przedmiotów i manipulowania mini
Hipochondria
Hipochondrię zaliczamy do zaburzeń lękowych. Hipochondryk jest przekonany o istnieniu w
Analogia
Analogia to relacja między dwoma obiektami, oparta na ich podobieństwach
Bruksizm
Bruksizm to nawykowe, nieświadome ściskanie zębów i zgrzytanie nimi. Może
Terapia linii czasu
Metoda wywodząca się z programowania neurolingwistycznego, opierająca się na odkryciu,
Omamy
Mówiąc inaczej omamy, to zaburzenia percepcyjne. Występują one w przebiegu
Złudzenie
Każdorazowa sytuacja bodźcowa, w której to, co jest dostrzegane, nie
Samoregulacja
Jest to zjawisko złożone, które polega na świadomym planowaniu, kontrolowaniu
Amygdalotomia
Amygdalotomia to zabieg który polega na oddzieleniu połączeń jąder migdałowatych
Indywidualizm
Poczucie danej osoby dotyczące jej autonomii i wyjątkowości, przejawiające się
Ingracjacja
Podlizywanie się czyli zyskiwanie czyjejś akceptacji i sympatii przez mówienie
Zapamiętywanie samorzutne
Jeden z typów pamięci, zwany także spontanicznym. Pamięć samorzutna dotyczy
Spostrzegawczość
Jedna z podstawowych funkcji psychicznych, definiowana przez liczbę oraz charakterystyki
Deficyt behawioralny
Brak konkretnej umiejętności w zakresie zachowań, która powinna występować na
Drgawki alkoholowe
W czasie zespołu abstynencyjnego lub na skutek intoksykacji alkoholem zachodzą
Refleksyjność
Można stwierdzić, że refleksyjność jest połączona z pojęciami o dojrzałości,
Morfostaza
Dążenie systemu rodzinnego do utrzymania niezmienności oraz do stałości, homeostazy,
Agorafobia
Jeden z rodzajów fobii. Jest to lęk przed przebywaniem na
Impulsywność seksualna
Niemożność powstrzymywania się od seksualnych zachowań, szczególnie niebezpieczne dla samego
Eros
Jeden z instynktów obecnych od narodzin, obejmujący nie tylko instynkt
Samooszukiwanie
Jeden z rodzajów dysymulacji, będący formą urojenia, przejawiający się oszukiwaniem
Myślenie intuicyjne
Nie oparte na świadomym zrozumieniu czy reprodukowaniem treści myśleniowych. Ujmowanie
Sterowanie pozytywne
Jest to rodzaj oddziaływania społecznego, który polega na wywoływaniu, utrwalaniu
Deterioracja
Ogólny spadek sprawności, który występuje w wieku dojrzałym, obejmuje różne
Ideologia
Poglądowy i przekonaniowy system wyznawany i podzielany przez grupę społeczną
Ciągi picia
Ciągi picia (ang. binge drinking) to wzór intensywnego spożywania alkoholu
Ekshibicjonizm
Ekshibicjonizm to zachowanie, które często występuje w chartakterze impulsywnym, polegające
Euforia
Głęboki, pełen radości i podniosły stan emocjonalny, jest związany z
Norma osobista
Poczucie moralnego obowiązku do podjęcia określonego działania w konkretnej sytuacji.
Grupa społeczna
Grupa która składa się z większej liczby niż dwie, oddziałuje
Konformizm
Konformizm to zjawisko, które polega na podporządkowaniu się jednostki do
Zaburzenia orientacji przestrzennej
Objawiają się one brakiem orientacji w lewo i prawo na
Chwiejność emocjonalna
Brak stabilności lub nieprawidłowość w sferze emocjonalnej, polegająca na zbyt
Kortyzol
Kortyzol to hormon steroidowy produkowany przez korę nadnerczy. Jego główną
Neurolingwistyka
Neuronalne podstawy mówienia to obszar badań graniczący pomiędzy psycholingwistyką a
Zdrowie psychiczne
Zdrowie psychiczne odnosi się do ogólnego dobrostanu, który obejmuje brak
Efekt wyniku
Efekt wyniku polega przede wszystkim na nieracjonalnym ocenianiu podjętej w
Doznania fantomowe
Odczuwane w wyniku amputacji lub uszkodzenia nerwów obwodowych bądź rdzenia
Fiksacja
Fiksacja to jeden z mechanizmów obronnych. Polega na przywiązywaniu się
Choroba sieroca
Zespół objawów zahamowania wzrostu jak i opóźnienia w rozwoju emocjonalnym
Morfogeneza
Dążenie systemu rodzinnego do zmiany oznacza jedno z podstawowych pojęć
Eskalacja konfliktu
Intensywność konfliktu wzrasta podczas jego trwania
Alekstymia
Alekstymia to brak zdolności do odczuwania, uświadamiania sobie, rozumienia i
Czynnik egzogenny
Jeden z czynników chorobotwórczych wyróżnianych w psychopatologii i psychiatrii. Czynnik
Dehumanizacja ofiar
Dehumanizacja to proces, w którym grupa ludzi zostaje wyłączona spod
Afiliacja
Afiliacja to dążenie do nawiązywania i utrzymywania kontaktów społecznych, które
Logoterapia
Jest częścią analizy egzystencjalnej. Logoterapia miała w swoim pierwotnym zamyśle
Odziedziczalność
Pojęcie używane do oceny względnego wpływu czynników genetycznych na zmienność