Spadek libido

Co oznacza libido?

Libido, określane jest inaczej jako pożądanie, ochota na seks lub popęd seksualny. Jest biologiczną potrzebą seksualną, zainteresowaniem seksem. Oprócz sfery biologicznej ogromne znaczenia ma sfera psychiczna, do której należy potrzeba bliskości. Potrzeba podejmowania aktywności seksualnej jest uwarunkowana indywidualnie, nie jest przez większość życia na stałym poziomie, ponieważ na jej intensywność wpływa wiele czynników, które zostaną przedstawione w dalszej części artykułu. U kobiet popęd seksualny najwyższy jest w okresie od około 30 roku życia do około 45 roku życia, spada w okresie menopauzy, natomiast libido u mężczyzn najwyższy poziom osiąga w wieku dojrzewania do około 35 roku życia i stopniowo spada. Określenie, czy poziom libido jest niski, optymalny czy wysoki następuje w odniesieniu do indywidualnych preferencji i odczuć danej osoby oraz indywidualnych preferencji i odczuć jej partnera.

Kiedy mówimy o obniżonym libido?

O spadku libido mówimy, gdy nastąpiło obniżenie popędu seksualnego w porównaniu do wcześniejszego zainteresowania aktywnością seksualną. Objawami są:

• brak fantazji i myśli o seksie,
• zwiększona obojętność wobec wszelkich form seksu.

W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych osłabiony popęd seksualny został zakwalifikowany do kategorii F52.0 Brak lub utrata potrzeb seksualnych. Co opisywane jest jako zmniejszone zainteresowanie sprawami seksualnymi, myśleniu o nich oraz fantazjowaniu, co ma wpływ na wystąpienie trudności w zainicjowaniu kontaktu seksualnego.

Krótkotrwałe zmniejszenie ochoty na seks a długotrwałe obniżenie libido?

W przypadku krótkotrwałego zmniejszenia ochoty na seks nie mówimy o zaburzeniu, ponieważ na przykład po urodzeniu dziecka, przebytej infekcji czy chwilowym natłoku zajęć, libido wraca do normy. O zaburzeniu mówimy, gdy utrzymuje się przed dłuższy czas, a ponadto pojawiają się inne problemy, między innymi problemy z erekcją u mężczyzn.

Jeśli doświadczasz krótkotrwałego zmniejszenia ochoty na seks bądź zauważasz u siebie długotrwałe obniżenie libido, zgłoś się po pomoc do seksuologa, który odpowie na Twoje pytania dotyczące możliwych przyczyn trudności oraz przedstawi możliwe sposoby leczenia. W przypadku problemów z libido wyróżnia się następujące metody leczenia: farmakoterapię, terapię seksuologiczną, psychoterapię indywidualną, psychoterapię pary, hormonoterapię oraz hormonalną terapię zastępczą. Metody te zostaną omówione w dalszej części artykułu.

Ważne jest zrozumienie, iż problemy w sferze seksualnej nie są absolutnie żadnym powodem do wstydu, a niestety część osób nie sięga po pomoc specjalisty właśnie z tego powodu. Trudności w sferze seksualnej wpływają na funkcjonowanie w innych aspektach życia. Im szybciej zostanie wdrożone leczenie, tym korzystniejsze są rokowania.

Wzorzec reakcji seksualnej

Wyróżnia się następujące fazy reakcji seksualnej, które występują zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn:

1. Faza pożądania – jest związana z odczuwaniem pociągu seksualnego do drugiej osoby, ponadto występuje chęć jego realizacji w zachowaniu seksualnym.
2. Faza podniecenia – u kobiet wiąże się z nawilżeniem ścian pochwy, nabrzmieniem warg sromowych i brodawek sutkowych, u mężczyzn z erekcją oraz uniesieniem jąder. I u kobiet i u mężczyzn widoczne jest przyśpieszony oddech oraz przyśpieszone bicie serca.
3. Faza plateau – występuje dalsze nabrzmienie warg sromowych u kobiet, u mężczyzn występuje pełen wzwód, podczas którego może wydobywać się preejakulat.
4. Faza orgazmu – u mężczyzn związana jest z ejakulacją. U obu płci oprócz przyspieszonego oddechu oraz bicia serca występują skurcze mięśni szkieletowych.
5. Faza odprężenia – pojawia się uczucie relaksu, u mężczyzn następuje okres refrakcji.

Wysoki poziom libido zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn wiąże się ze zmianami w obszarze narządów płciowych – następuje ich zwiększone ukrwienie, obrzmienie oraz zwiększa się ich wrażliwość dotykowa. U kobiet dodatkowo występuje zwiększona produkcja wydzieliny w pochwie.

Hormony regulują poziom libido. U mężczyzn jego poziom związany jest głównie z testosteronem, natomiast kobiece libido związane jest z estrogenami wydzielanymi w pierwszej fazie owulacji, które powodują zwiększenie ochoty na seks oraz progesteronem, który powoduje obniżone libido.

Co wpływa na libido kobiece oraz libido u mężczyzn?

Na libido u mężczyzn, jak i u kobiet wpływ ma:

• poziom hormonów płciowych, szczególnie estrogenu i testosteronu. Również w przypadku niedoczynności tarczycy oraz hiperprolaktynemii, gdy we krwi występuje wysokie stężenie we krwi, obserwuje się obniżone libido,
• styl życia, w którym największe znaczenie ma dieta – należy dbać o regularność posiłków, ich odpowiednie zbilansowanie, unikać potraw ciężkostrawnych oraz wszelkich używek. Ponadto na zwiększenie libido wpływa spożywanie, na przykład owoców morza oraz gorzkiej czekolady, również kluczowa jest jakość snu, w sytuacjach, gdy osoba cierpi na bezsenność, organizm jest wyczerpany, a w konsekwencji zaburzona jest gospodarka hormonalna,
• choroby somatyczne, takie jak cukrzyca, otyłość, a także choroby układu krążenia mogą obniżać libido,
• choroby psychiczne, między innymi depresja,
• niektóre leki, na przykład te stosowane w chorobach sercowo – naczyniowych,
• menopauza oraz andropauza, ponieważ zmienia się poziom hormonów,
• ciąża i karmienie piersią, z powodu wahań poziomu hormonów,
• stres, szczególnie gdy jest długotrwały,
• kontekst społeczno – kulturowy i zanieczyszczenie środowiska,
• aspekt religijny,
• motywacja seksualna, która zależy od relacji między partnerami, w momencie, gdy relacja cechuje się długotrwałymi konfliktami, trudnościami z porozumieniem, libido ulega obniżeniu.

Spadek libido u kobiet – przyczyny

Do przyczyn obniżonego libido u kobiet zaliczamy:

• zaburzenia hormonów płciowych,
• zaburzenia neurotransmiterów,
• kryzys w relacji,
• rutyna w sferze seksualnej,
• menopauza, podczas której zmniejsza się poziom hormonów płciowych, zwiększona jest częstotliwość infekcji ze strony układu moczowo – płciowego oraz pojawia się suchość pochwy,
• stosowanie używek,
• depresja,
• zaburzenia lękowe,
• traumy seksualne,
• zaburzenia hormonalne,
• cukrzyca,
• nadciśnienie,
• otyłość,
• choroby serca,
• choroby układu ruchu,
• choroby neurologiczne,
• obawa przed chorobami przenoszonymi drogą płciową,
• niektóre leki, między innymi działające na układ sercowo – naczyniowy oraz działające na ośrodkowy układ nerwowy,
• obniżona samoocena,
• stosowanie antykoncepcji hormonalnej,
• ciąża,
• karmienie piersią,
• faza cyklu miesiączkowego,
• endometrioza,
• suchość pochwy,
• dyspareunia,
• zaburzenia orgazmu,
• zespół policystycznych jajników,
• zespół napięcia przedmiesiączkowego.

Spadek libido po ciąży

Podczas ciąży i karmienia piersią możliwy jest spadek libido. W okresie ciąży może być związany z dolegliwościami ciążowymi, natomiast przyczyny obniżonego libido występującego po porodzie to:

• zmiany hormonalne, które są najczęstszą przyczyną obniżenia kobiecego libido w tym okresie. Wydzielana podczas karmienia piersią prolaktyna oraz oksytocyna również mogą powodować zaburzenia w obszarze libido,
• po porodzie następuje czas przystosowania się do roli matki, wiąże się często z lękiem, ponieważ jest to ogromna zmiana w życiu każdej kobiety, towarzyszy też temu stres i zmęczenie związane z opieką nad dzieckiem,
• obawa przed zajściem w kolejną ciążę,
• trudności w aspekcie fizycznym – po porodzie wystąpić mogą problemy z osiągnięciem orgazmu, suchością pochwy oraz dyspareunia, czyli ból występujący podczas stosunku.

W tym okresie ważne jest, aby kobieta skupiła się na swoim zdrowiu, zarówno fizycznym, jak i psychicznym, w związku z tym, podstawą jest zadbanie o zdrową dietę, odpowiednią ilość snu oraz efektywną regenerację, co przełoży się na lepsze samopoczucie, a w konsekwencji zwiększenie libido. Dużą rolę odgrywa bliskie otoczenie kobiety – podstawą jest wsparcie partnera, jego aktywne angażowanie się w opiekę nad dzieckiem, troska i opieka, zrozumienie oraz uważność na partnerkę, również proponowanie pomocy w opiece nad noworodkiem przez inne bliskie osoby, daje przestrzeń na to, aby mama mogła zadbać o siebie. Należy pamiętać, że dobre samopoczucie mamy jest podstawą optymalnego rozwoju dziecka. Gdy zauważasz u siebie wyżej wymienione trudności, nie zwlekaj z sięgnięciem po profesjonalną pomoc – lekarz ginekolog zidentyfikuje przyczyny i w zależności od podłoża trudności, skieruje do odpowiednich specjalistów. W tym okresie użyteczne mogą być również spotkania z psychologiem, które będą pomocne w przystosowaniu się do nowej sytuacji, bo macierzyństwo wiąże się zarówno z ogromną miłością, jak i trudnymi emocjami.

Spadek libido u mężczyzn – przyczyny

Natomiast przyczynami obniżonego libido u mężczyzn są najczęściej:

• niedobór snu,
• nieodpowiednia dieta,
• brak aktywności fizycznej,
• zbyt intensywna aktywność fizyczna,
• przewlekły stres,
• przemęczenie,
• zaburzenia hormonów płciowych,
• zaburzenia neurotransmiterów,
• choroby układu ruchu,
• choroby serca,
• choroby neurologiczne,
• obawa przed chorobami przenoszonymi drogą płciową,
• kryzys w relacji,
• rutyna w sferze seksualnej,
• andropauza, w jej trakcie spada poziom testosteronu, mogą pojawić się problemy ze snem, wzrost masy ciała, zmęczenie czy również spadek nastroju,
• stosowanie używek,
• depresja,
• zaburzenia lękowe,
• traumy o charakterze seksualnym,
• zaburzenia hormonalne,
• cukrzyca,
• nadciśnienie,
• przerost prostaty,
• otyłość,
• niektóre leki, na przykład działające na układ sercowo – naczyniowy oraz działające na ośrodkowy układ nerwowy,
• obniżona samoocena,
• pracoholizm,
• narzucanie na siebie presji w seksie,
• problemy w pracy,
• zaburzenia erekcji,
• przedwczesny wytrysk,
• opóźniony wytrysk.

Należy również podkreślić, że po 40 roku życia zaczyna spadać poziom testosteronu, co jest procesem całkowicie naturalnym.

Niskie libido u kobiet – objawy

Objawy u kobiet:

• mniejsza częstotliwość fantazji seksualnych,
• utrata lub spadek zainteresowania seksem,
• brak fizycznych symptomów pożądania.

Niskie libido u mężczyzn – objawy

U mężczyzn mogą wystąpić następujące objawy:

• niewielkie pragnienie lub brak pragnienia stymulacji erotycznej,
• wcześniej istniejące zainteresowanie seksualne partnerem, obecnie nie występuje, przy czym aktualnie występuje pragnienie stymulacji seksualnej,
• pomimo istniejącego wcześniej zainteresowania seksualnego partnerem, obecnie brakuje zainteresowania aktywnością seksualną.

Obniżone libido – skutki

Spadek libido prowadzi do zmniejszenia aktywności seksualnej. Aktywność seksualna pełni następujące funkcje:

• doznanie przyjemności,
• rozładowanie napięcia,
• ponadto udana relacja z satysfakcjonującym poziomem życia seksualnego daje poczucie bezpieczeństwa.

Dlatego też obniżone libido powoduje konsekwencje w różnych obszarach życia, może wywoływać dyskomfort oraz problemy w relacji.

Niskie libido – jakie badania?

W kontekście obniżonego libido warto wykonać następujące badania:

• morfologia krwi, jest podstawowym badaniem, ponieważ pozwala ocenić ogólny stan zdrowia, ukazuje, czy w organizmie występują niedobory, a także na jej podstawie można wykluczyć inne choroby, które również mogłyby skutkować obniżeniem libido,
• badanie hormonów płciowych, szczególnie estrogenu, testosteronu, których niski poziom wiąże się ze spadkiem libido,
• badania tarczycy, ponieważ na tej podstawie wnioskuje się o niedoczynności bądź nadczynności tarczycy, które wpływają na obniżenie libido,
• lipidogram, podwyższenie szczególnie poziomu cholesterolu LDL obniża libido, przyczynę podwyższonych wyników należy upatrywać w nieprawidłowej diecie, szczególnie przekraczającej zapotrzebowanie organizmu,
• glukoza, jej wysoki poziom może świadczyć o cukrzycy, która należy do chorób metabolicznych wpływających na obniżenie libido, podobnie jak w przypadku lipidogramu, na poziom glukozy wpływ ma dieta,
• lekarz może zadecydować o wykonaniu badań obrazowych, najczęściej w przypadku podejrzenia guza przysadki mózgowej, którego jednym z objawów jest spadek popędu seksualnego.

Ważne jest, aby wszelkimi wątpliwościami dzielić się ze swoim lekarzem prowadzącym, ponieważ tylko i wyłącznie lekarz jest w stanie rzetelnie ocenić wyniki badań i na tej podstawie postawić odpowiednią diagnozę, co przekłada się na dalsze leczenie. Ponadto specjalista wskaże, w jakich miejscach osoba może szukać dodatkowego wsparcia i na przykład skieruje pacjenta do psychologa, gdy zauważy wpływ czynników psychologicznych na libido.

Niskie libido u kobiet oraz niskie libido u mężczyzn – leczenie

Osoba, która zauważa u siebie obniżone libido, powinna udać się do lekarza specjalizującego się w seksuologii. Leczenie dobierane jest indywidualnie w zależności od przyczyny obniżenia libido. W sytuacji, gdy przyczyna jest organiczna, na przykład u podłoża leżą zaburzenia hormonalne to leczenie opiera się na farmakologii, natomiast w przypadku przyczyny natury psychologicznej zalecana jest psychoterapia i/lub terapia seksuologiczna. Jeśli przyczyną spadku popędu seksualnego jest choroba podstawowa, jej właściwe leczenie może zmniejszyć, a w niektórych wypadkach nawet wyeliminować problem obniżonego libido. Natomiast gdy przyczyną spadku libido są przyjmowane leki, na przykład leki przeciwdepresyjne czy też leki stosowane w chorobach układu krążenia, jeśli istnieje taka możliwość, zmienia się lek na inny, który nie powoduje obniżenia libido.

Niemniej jednak wyróżniamy następujące metody leczenia:

• farmakoterapia – stosowanie leków podnoszących libido i/lub zmiana leków, które przyczyniły się do obniżenia libido i/lub wprowadzenie leków, których zadaniem jest łagodzenie skutków ubocznych innych preparatów,
• terapia seksuologiczna,
• psychoterapia:
  • indywidualna – w przypadku, jeśli przyczyną obniżonego libido są czynniki psychologiczne,
  • pary – gdy problem seksualny jest wtórny do problemów w innych obszarach
• hormonoterapia, która polega na regulacji bądź uzupełnieniu poziomu hormonów,
• hormonalna terapia zastępcza, która wiąże się z uzupełnieniem poziomu danego hormonu.

Jak zwiększyć libido?

W przypadku chęci zwiększenia libido konieczne jest znalezienie przyczyny powodującej jego spadek. Ponadto ważne są:

• unikanie niedoborów: magnezu, selenu, cynku, manganu, argininy, kwasu linolowego, fitoestrogenów, witaminy E, witamin z grupy B.
• odpowiednia dieta niezawierająca wysoko przetworzonych produktów,
• spożywanie naturalnych afrodyzjaków, do których należą: seler, figi, ananasy, gruszki, awokado, granat, truskawki, bakłażan, kawior, łosoś, szparagi, gorzka czekolada, orzechy, banany, orzechy, ostrygi
• używanie przypraw, takich jak: bazylia, lubczyk,chili, imbir, kurkuma, cynamon, wanilia
• odpowiednia aktywność fizyczna, która redukuje napięcie i odpręża,
• odpowiednia ilość snu, ponieważ u mężczyzn podczas snu uwalniana jest największa ilość testosteronu,
• wyeliminowanie używek,
• dbanie o relację,
• zwiększenie intymności w związku,
• poprawa komunikacji między partnerami,
• unikanie rutyny w sferze seksualnej,
• nauka adaptacyjnych sposobów radzenia sobie ze stresem.