Wypalenie zawodowe

Co to jest wypalenie zawodowe – definicja

Pojęcie wypalenia zawodowego jest na językach wielu psychologów klinicznych i psychiatrów, gdyż jest to bardzo popularny temat w obecnych czasach. Najpopularniejsze definicje zostały przygotowane przez Herberta Freudenberga oraz Christinę Maslach.

Naukową definicją wypalenia zawodowego jest spadek poziomu energii danej osoby, spowodowany zbyt dużą ilością zadań stawianych przez środowisko pracy i przeciążenia problemami. Definicja została spisana przez amerykańskiego psychiatrę Herberta Freudenbergera.

Według cenionej psycholog Christiny Maslach, wypalenie zawodowe to psychologiczny zespół wyczerpania emocjonalnego, depersonalizacji oraz obniżonego poczucia dokonań osobistych, który występuje u osób pracujących z innymi ludźmi.

Syndrom wypalenia zawodowego (ang. burnout syndrome) to odpowiedź organizmu spowodowana długotrwałym stresem, a także wyczerpaniem psychicznym i fizycznym, które wywołuje praca zawodowa.

Osoby, które dotknie kryzys zawodowych kompetencji, tracą motywację, siłę, zapał i chęci do wykonywanej pracy i swoich dotychczasowych obowiązków zawodowych.

Na wypalenie zawodowe szczególnie są narażone osoby, które na początku kariery zawodowej cechowały się bardzo wysokim poziomem motywacji, miały wysoki wzrost zaangażowania, energię czy nawet talent w określonej dziedzinie. Pojawieniu się wypalenia zawodowego sprzyja również nieuniknione zaangażowanie emocjonalne względem klientów czy pacjentów.

Według statystyk do wypalenia zawodowego najczęściej dochodzi w zawodach takich jak pracownicy opieki społecznej, służby zdrowia, wymiaru sprawiedliwości czy sfery edukacyjnej.

Fazy wypalenia zawodowego

Etapy rozwoju wypalenia zawodowego, które standardowo występują to:

1. Wyczerpanie emocjonalne – w pierwszym etapie pojawiają się zaburzenia psychosomatyczne, czyli ból głowy, bezsenność, drażliwość, skargi hipochondryczne.
2. Depersonalizacja – stadium, w którym zaczyna się dystansowanie od pacjentów, współpracowników czy klientów.
3. Obniżona ocena własnych możliwości – rozpoczęcie powątpiewania we własne osiągnięcia czy kompetencje zawodowe. W tej fazie zaczynamy negatywny sposób postrzegania samego siebie i swoich umiejętności.

Objawy wypalenia zawodowego

Prawdopodobieństwo pojawienia się syndromu wypalenia zawodowego jest zależne od wielu czynników, ale w szczególności od cech osobowości. Przekraczając limit (punkt krytyczny), wypalenie zaczyna atakować system motywacyjny danej osoby. To w tym momencie na światło dzienne mogą wyjść symptomy wypalenia takie jak:

• poczucie bezradności,
• chroniczne zmęczenie,
• uczucie przemęczenia,
• mniejsze siły fizyczne,
• obniżone zainteresowanie czynnościami, które wykonywane są w pracy,
• zmęczenie fizyczne, bóle głowy, zespół jelita drażliwego,
• obniżona produktywność oraz efektywność,
• znudzenie i zniechęcenie pracą,
• subiektywne poczucie porażki,
• wyczerpanie psychiczne,
• wyczerpanie emocjonalne,
• większa chęć zmian z oznakami wyczerpania psychicznego,
• zaburzenia snu,
• niedostateczne zadowolenie,
• brak równowagi pomiędzy ponoszonym nakładem pracy podczas wykonywania swoich obowiązków zawodowych a ogólną satysfakcją z życia,
• depresja,
• zmienność nastrojów,
• pesymizm, cynizm,
• zaniżona samoocena (niskie poczucie własnej wartości).

Pamiętaj, że objawy wypalenia zawodowego mogą cały czas się pogłębiać, co może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia całego organizmu. Nie ignoruj sygnałów wysyłanych przez swój organizm.

Wypalenie zawodowe – przyczyny

Przyczyny wypalenia zawodowego nie są łatwe do szybkiego i konkretnego sprecyzowania. Każda jednostka przeżywa każdą emocję czy postrzega każdą sytuację w inny sposób. Przyczynami wypalenia zawodowego mogą być zarówno czynniki interpersonalne, jak i organizacyjne, ale także są nimi np. cechy osobowości, które sprzyjają wypaleniu zawodowemu.

Do przyczyn, które sprzyjają rozwojowi syndromu wypalenia zawodowego zaliczamy:

• długotrwały stres,
• nadmierne obciążenie obowiązkami,
• presja czasu,
• sprzeczne wymagania,
• brak możliwości osiągnięcia celu, a także spełnienia wymagań,
• monotonia wykonywanych czynności w miejscu pracy,
• rywalizacja, brak wsparcia, a nawet konflikty ze współpracownikami,
• nierozgraniczone życie zawodowe i życie osobiste,
• brak możliwości rozwoju zawodowego.

Wypalenie zawodowe – jak sobie radzić

Przede wszystkim jak tylko zaczniesz rozpoznawać u siebie pierwsze symptomy wypalenia zawodowego, powinieneś podjąć kroki do zredukowania tego problemu. Profilaktyka wypalenia zawodowego jest zdecydowanie lepsza niż późniejsze leczenie wypalenia zawodowego.

Poniżej znajdziesz kilka propozycji, które pomogą Ci poradzić sobie z wypaleniem zawodowym:

1. Zmiana sposobu myślenia na pozytywny – skup się na pozytywnych stronach swojego miejsca pracy i doceń swoje osiągnięcia.
2. Zadbaj o zdrowie fizyczne i psychiczne – zacznij uprawiać sport, zarezerwuj czas w ciągu dnia na odpoczynek czy relaks i unikaj nadmiernego stresu.
3. Poszukaj wsparcia terapeutycznego lub wśród bliskich – to oni mogą pomóc Ci w przepracowaniu trudnych emocji oraz znalezieniu sposobów na radzenie sobie z wypaleniem zawodowym.
4. Zmiana pracy lub obowiązków – jeśli to przez pracę dosięga Cię chroniczny stres, to warto zastanowić się nad jej zmianą lub wynegocjowaniem nowych obowiązków.
5. Planowanie i organizacja czasu – jeśli dobrze zaplanujesz i zorganizujesz zadania i obowiązki w swojej pracy, możesz zmniejszyć poczucie chaosu.
6. Skup się na teraźniejszości – nie martw się o przyszłość i nie rozpatruj przeszłości, skup się na tym, co jest tu i teraz.
7. Odnajdź ponownie poczucie sensu – na początku swojej pracy zawodowej coś ciągło Cię do Twojej branży i miejsca, w którym się aktualnie znajdujesz. Przypomnij sobie, co to było i spróbuj poczuć się tak, jak na początku,
8. Nie zabieraj pracy do domu – przenoszenie aktywności zawodowych do domu to jeden z największych błędów przy wypaleniu zawodowym.

Przedsiębiorco – zainwestuj w psychologa dla pracowników!

Od dawna wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć. To samo wiąże się również z syndromem wypalenia zawodowego. Wiele gabinetów psychologicznych prowadzi specjalne spotkania stacjonarne czy online dla firm, których zadaniem jest zadbanie o zdrowie psychiczne pracowników przedsiębiorstw.

Dzięki spotkaniom z psychologiem możesz zredukować poziom stresu, zwiększyć zadowolenie z wykonywania swoich obowiązków zawodowych, produktywność oraz zmniejszyć liczbę zwolnień lekarskich.

Jeśli jesteś właścicielem firmy lub pracujesz na szczeblu kierowniczym, zastanów się nad polepszeniem zdrowia psychicznego w miejscu pracy. Skorzystaj z usług psychologa dla firm i zadbaj o swoich pracowników.

Zwolnienie lekarskie na wypalenie zawodowe

Lekarz nie może wystawić L4 z powodu wypalenia. Według litery prawa zwolnienie lekarskie może zostać wystawione tylko na schorzenia, które zostały wpisane do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD. Wypalenie zawodowe nie zostało uznane przez WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) za chorobę, ale za syndrom wywołany przewlekłym stresem związanym z pracą.

Jednakże lekarze są uprawnieni do tego, aby wystawić L4 osobom, które doświadczają objawów, które występują przy wypaleniu zawodowemu. Jest to między innymi długotrwały stres, depresja czy inne zaburzenia psychiczne.

Aby otrzymać L4 na wypalenie zawodowe, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub psychiatry.

Nie ignoruj pierwszych objawów wypalenia zawodowego

Zespół wypalenia wykonywaną pracą pojawia się w obecnych czasach bardzo często. Zwrócenie uwagi na pierwsze objawy, a także aktywne słuchanie osób, które mogą być na niego narażone jest bardzo ważne. Jeśli odczuwasz, że Ty lub bliska osoba możecie mieć problem z wypaleniem zawodowym – skonsultuj to z psychologiem.