Rodzaje depresji

Czym jest depresja?

Depresja to zaburzenie psychiczne, które wpływa na emocje, myślenie i codzienne funkcjonowanie. Objawia się m.in. obniżonym nastrojem, utratą energii, trudnościami ze snem i poczuciem winy. To stan, który może dotknąć każdego – i który można skutecznie leczyć.

Typy depresji

Typy depresji można uszeregować pod kątem przyczyn, czasu trwania, intensywności objawów oraz formy klinicznej.

• Depresja endogenna i reaktywna – źródła typu endogennego mają charakter biologiczny lub genetyczny, a reaktywna – pojawiającą się jako odpowiedź na stresujące wydarzenia, np. stratę bliskiej osoby, rozwód czy utratę pracy. Choć ten podział nie jest obecnie dominującym kryterium diagnostycznym, pomaga zrozumieć złożoność zaburzenia.
• Depresja atypowa – odbiega od klasycznego obrazu – zamiast bezsenności i braku apetytu pojawia się nadmierna senność, zwiększone łaknienie, przyrost masy ciała, a nawet chwilowe polepszenie nastroju w odpowiedzi na pozytywne wydarzenia. Osoby z tym typem depresji mogą wyglądać na funkcjonujące, choć wewnętrznie doświadczają znacznego cierpienia.
• Depresja sezonowa – zazwyczaj pojawia się w okresie jesienno-zimowym i ustępuje wiosną. Jej główne objawy to przewlekłe obniżenie nastroju, spadek energii, problemy z koncentracją i nadmierna senność. Depresja sezonowa jest związana z niedoborem światła słonecznego i może wpływać na funkcjonowanie zawodowe i społeczne.
• Depresja poporodowa -to zaburzenie dotykające kobiet po porodzie. Pojawia się najczęściej w pierwszych tygodniach po urodzeniu dziecka, ale może rozwinąć się również później. Objawy depresji poporodowej obejmują obniżony nastrój, płaczliwość, lęk, zaburzenia snu, a także trudności w nawiązywaniu więzi z dzieckiem. Czasami towarzyszy jej poczucie winy i myśli samobójcze.
• Depresja maskowana – nazywana również depresją wysokofunkcjonującą. Ten typ depresji objawia się głównie dolegliwościami somatycznymi, takimi jak bóle głowy, bóle brzucha, problemy z sercem, bez jednoznacznych emocjonalnych sygnałów depresji. Typowe objawy depresyjne są ukryte, co utrudnia rozpoznanie i opóźnia leczenie.
• Depresja psychotyczna – w najcięższych przypadkach depresji mogą wystąpić objawy psychotyczne – urojenia, halucynacje lub silne zaburzenia myślenia. Depresja psychotyczna wymaga intensywnego leczenia, najczęściej farmakologicznego, czasem także hospitalizacji. Zwykle towarzyszy jej głęboki obniżony nastrój, osłupienie depresyjne i oderwanie od rzeczywistości.
• Depresja lękowa – znana też jako depresja agitowana, łączy w sobie objawy depresyjne z nasilonym lękiem, niepokojem ruchowym i drażliwością. Osoby mogą doświadczać nagłych ataków paniki, mieć trudności z koncentracją i spać niespokojnie. Nierzadko występuje u nich obniżenie poczucia własnej wartości i silne poczucie winy.
• Depresja młodzieńcza – u nastolatków depresja może przyjmować inne formy niż u dorosłych – często dominuje drażliwość, impulsywność, zaburzenia zachowania, a niekiedy wycofanie społeczne. Depresja młodzieńcza może zostać błędnie uznana za bunt czy „zły okres”, dlatego tak ważna jest czujność otoczenia.
• Depresja krótkotrwała nawracająca -to forma depresji, w której objawy pojawiają się cyklicznie, ale trwają krócej niż klasyczny epizod – zazwyczaj kilka dni. Powracają jednak regularnie, co wpływa na jakość życia i wymaga wsparcia psychoterapeutycznego.
• Depresja hipochondryczna – w tej postaci dominują obsesyjne myśli na temat stanu zdrowia, częste wizyty u lekarzy i przekonanie o ciężkiej chorobie somatycznej mimo braku potwierdzenia medycznego. Objawy depresyjne mogą współistnieć z nasilonymi lękami o własne ciało i zdrowie.
• Depresja melancholiczna – to forma szczególnie głęboka, charakteryzująca się niemal całkowitym brakiem reakcji emocjonalnych, wyraźnym zobojętnieniem emocjonalnym, utratą zdolności do odczuwania przyjemności, silnym porannym pogorszeniem nastroju oraz znacznym spadkiem masy ciała.

Jakie są rodzaje depresji?

Możemy mówić o kilku kryteriach podziału depresji:

• Ze względu na przyczyny – np. depresja reaktywna vs. endogenna, związana z biologią i podłożem genetycznym.
• Ze względu na czas trwania – pojedynczy epizod depresyjny, przewlekłe obniżenie nastroju, czy depresja krótkotrwała nawracająca.
• Ze względu na objawy – np. cechy depresji typowej (bezsenność, brak apetytu) kontra depresja atypowa.
• Ze względu na współwystępowanie innych zaburzeń – np. depresja w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej lub towarzysząca zaburzeniom lękowym.

W przypadku depresji, niezależnie od jej typu, warto pamiętać, że każda osoba doświadcza jej inaczej. Nawet jeśli klasyfikacja może wskazywać na konkretny podtyp, rzeczywistość psychiczna danej osoby wymyka się prostym schematom.

Objawy i przebieg depresji

Do typowych objawów, jakie mogą występować w różnych odmianach depresji, należą:

• Obniżony nastrój, utrzymujący się przez większość dnia
• Utrata zainteresowań i trudność w odczuwaniu radości
• Zaburzenia snu – zarówno bezsenność, jak i nadmierna senność
• Poczucie winy, bezradności i niskie poczucie własnej wartości
• Trudność w podejmowaniu decyzji, spowolnienie myślenia
• Myśli samobójcze, które mogą się nasilać w czasie trwania objawów

W wielu przypadkach depresja bywa również częścią szerszego obrazu – jako złożone zaburzenie psychiczne, współistniejące z innymi trudnościami, jak zaburzenia lękowe czy problemy z relacjami, wynikające np. z nieprawidłowo wykształconych więzi emocjonalnych.

Leczenie depresji

Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu leczenia depresji – wszystko zależy od typu, stopnia nasilenia, wieku osoby i innych czynników. W leczeniu często stosuje się:

• Leczenie farmakologiczne – najczęściej w przypadku umiarkowanej i ciężkiej depresji
• Psychoterapię – indywidualną lub grupową, najczęściej w podejściu poznawczo-behawioralnym lub psychodynamicznym
• Wsparcie środowiskowe – psychoedukacja, grupy wsparcia, zmiany stylu życia

W niektórych przypadkach konieczna jest hospitalizacja, zwłaszcza gdy występują myśli samobójcze, objawy psychotyczne lub epizod depresyjny ma bardzo silny przebieg.

Choć rodzaje depresji bywają różnorodne, ich wspólnym mianownikiem jest cierpienie, które wpływa na codzienne funkcjonowanie. Jeśli od dłuższego czasu odczuwasz obniżony nastrój, wycofanie, brak radości z życia, problemy ze snem czy poczucie winy, warto porozmawiać z psychologiem. Nawet jeśli objawy wydają się niejasne lub ukryte, to mogą wskazywać na potrzebę wsparcia. Skorzystaj z pomocy Zaufanego Psychologa – wielu osobom towarzyszy ulga już po pierwszej rozmowie.