Spis treści
Terapia DBT – co to jest?
Terapia DBT, czyli dialektyczna terapia behawioralna, została opracowana przez Marshę Linehan w latach 90. XX wieku. Jej fundamentem jest połączenie strategii poznawczo-behawioralnych z filozofią dialektyki – dążeniem do równowagi między akceptacją siebie a wprowadzaniem zmian. W praktyce oznacza to, że pacjenci uczą się zarówno przyjmowania rzeczywistości taką, jaka jest, jak i wprowadzania działań, które realnie poprawią ich funkcjonowanie.
Skutecznością DBT przeprowadzono liczne badania, początkowo skupiając się na osobach z tendencjami samobójczymi i zaburzeniem osobowości borderline. Wyniki pokazały, że ta forma terapii może znacząco obniżać ryzyko prób samobójczych oraz poprawiać stabilność emocjonalną.
Główne założenia terapii dialektyczno-behawioralnej
Terapia dialektyczno-behawioralna opiera się na czterech filarach, które są rozwijane w trakcie procesu terapeutycznego:
- Umiejętności regulacji emocji – pacjenci uczą się rozpoznawać i nazywać swoje stany emocjonalne, a także stosować strategie, które pomagają odzyskać równowagę w sytuacjach silnego napięcia.
- Uważność (mindfulness) – skupianie się na „tu i teraz” pozwala ograniczać automatyczne, impulsywne reakcje i lepiej kontrolować regulację emocji.
- Umiejętności interpersonalne – rozwijanie zdolności skutecznego komunikowania się, wyrażania potrzeb i dbania o relacje bez rezygnowania z własnych granic.
- Tolerancja na dyskomfort – ćwiczenie strategii radzenia sobie w trudnych sytuacjach bez sięgania po destrukcyjne zachowania, takie jak nadużywanie substancji psychoaktywnych czy samouszkodzenia.
Dla kogo jest terapia dialektyczno-behawioralna?
Choć terapia dialektyczno-behawioralna DBT powstała głównie dla osób z zaburzeniem osobowości borderline, dziś stosuje się ją także w przypadku innych wyzwań psychicznych. Może być szczególnie pomocna dla osób z:
- zaburzeniami odżywiania,
- tendencjami samobójczymi lub historią prób samobójczych,
- zaburzeniami o charakterze impulsywnym,
- nawracającymi kryzysami emocjonalnymi,
- problemem nadużywania wszelkich substancji psychoaktywnych.
W przypadku osób, które zmagają się z chronicznym poczuciem pustki, trudnościami w życiu społecznym czy intensywnymi konfliktami w relacjach, DBT bywa przełomowym doświadczeniem.
Jak wygląda proces terapii DBT?
Terapia dialektyczno-behawioralna prowadzona jest zazwyczaj w kilku uzupełniających się formach:
- Terapia indywidualna – regularne sesje z terapeutą, w trakcie których omawia się bieżące trudności i ćwiczy konkretne strategie.
- Trening umiejętności – zajęcia grupowe, podczas których pacjenci uczą się i praktykują umiejętności regulacji emocji, radzenia sobie w kryzysach oraz poprawy relacji.
- Kontakt telefoniczny – w razie nagłych kryzysów pacjent może skonsultować się z terapeutą między sesjami.
- Superwizja zespołu terapeutycznego – dbałość o jakość pracy specjalistów.
Terapia zakłada aktywne zaangażowanie pacjenta, regularne wykonywanie zadań domowych i gotowość do konfrontowania się z trudnymi emocjami. Ważnym elementem jest również praca nad przerywaniu terapii – DBT kładzie nacisk na utrzymanie ciągłości procesu, nawet jeśli pojawiają się momenty zniechęcenia.
Efekty terapii dialektyczno-behawioralnej
Pacjenci uczą się nie tylko skuteczniejszej regulacji emocji, ale także zdrowszych sposobów radzenia sobie w kryzysach. Badania i doświadczenie kliniczne pokazują, że DBT może:
- zmniejszać częstotliwość prób samobójczych,
- ograniczać zachowania autoagresywne,
- poprawiać umiejętności radzenia sobie w relacjach,
- wspierać w walce z zaburzeniami odżywiania i problemem nadużywania substancji psychoaktywnych.
W dłuższej perspektywie przekłada się to na lepsze funkcjonowanie w życiu społecznym oraz większe poczucie wpływu na własne życie.
Terapia dialektyczno-behawioralna nie jest łatwą drogą – wymaga czasu, zaangażowania i otwartości na zmiany. Jednocześnie daje realną szansę na odzyskanie stabilności emocjonalnej i budowanie satysfakcjonujących relacji. Jeśli opisane wyżej trudności brzmią znajomo, warto rozważyć konsultację z Zaufanym Psychologiem i sprawdzić, czy DBT będzie odpowiednią formą wsparcia.
